Chế định quyền con người lần đầu tiên được ghi nhận ở bản Hiến pháp Việt Nam nào?

Câu hỏi kiểm tra hiểu biết về quyền cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp Việt Nam. Quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố HN về việc cấm xe gắn máy nhập khẩu vào thành phố A, nếu được coi là bất hợp hiến, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lưu thông, vận chuyển hàng hóa và thực hiện các hoạt động kinh tế của người dân và doanh nghiệp. Quyền tự do kinh doanh là quyền mà pháp luật không cấm và mọi công dân đều có quyền thực hiện hoạt động kinh doanh khi có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật. Khi một quyết định hành chính hạn chế quyền nhập khẩu xe gắn máy một cách tùy tiện, nó có thể cản trở hoạt động kinh doanh hợp pháp của các cá nhân, tổ chức tham gia vào lĩnh vực này, bao gồm cả việc nhập khẩu, mua bán xe gắn máy. Do đó, quyết định này nếu bất hợp hiến sẽ vi phạm quyền tự do kinh doanh của công dân. Quyền được bảo đảm an sinh xã hội liên quan đến các chính sách hỗ trợ người dân khi gặp khó khăn, ốm đau, già yếu. Quyền tự do đi lại, cư trú liên quan đến việc di chuyển, sinh sống tại bất kỳ đâu trên lãnh thổ Việt Nam. Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư liên quan đến bí mật cá nhân, gia đình. Quyết định về việc nhập khẩu xe gắn máy không trực tiếp ảnh hưởng đến các quyền này.

Câu hỏi yêu cầu xác định quyền công dân nào theo Hiến pháp năm 2013 chưa thể thực hiện đầy đủ trên thực tế. Để trả lời đúng câu hỏi này, cần hiểu rõ nội dung các quyền công dân được quy định trong Hiến pháp và đối chiếu với tình hình thực tế triển khai.

* Quyền học tập: Đây là một quyền cơ bản và đã được pháp luật hóa, đảm bảo mọi công dân đều có cơ hội tiếp cận giáo dục. Mặc dù còn những khó khăn nhất định trong việc tiếp cận giáo dục ở một số vùng miền hoặc đối tượng, nhưng về cơ bản, quyền này đã và đang được thực hiện.
* Quyền tham gia quản lý nhà nước: Quyền này được quy định rộng rãi, bao gồm việc tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, việc tham gia thực chất và có hiệu quả của người dân vào quản lý nhà nước còn gặp nhiều hạn chế, chưa phản ánh đúng tinh thần Hiến pháp ở mọi khía cạnh.
* Quyền bãi nhiệm đại biểu Quốc hội: Theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, công dân có quyền bãi nhiệm đại biểu Quốc hội nếu đại biểu không hoàn thành nhiệm vụ, không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân. Tuy nhiên, quy trình và thủ tục để thực hiện quyền này trên thực tế còn phức tạp, chưa được thực hành thường xuyên và hiệu quả, do đó, quyền này có thể coi là chưa thể thực hiện được một cách dễ dàng và phổ biến.
* Quyền ứng cử đại biểu Quốc hội: Hiến pháp cũng quy định về quyền ứng cử của công dân. Mặc dù có những điều kiện nhất định, nhưng quyền này đã được đảm bảo và thực hiện trong các kỳ bầu cử.

So sánh các phương án, "Quyền bãi nhiệm đại biểu Quốc hội" là quyền mà trên thực tế việc triển khai còn gặp nhiều rào cản, thủ tục phức tạp, chưa thể thực hiện một cách phổ biến và hiệu quả như các quyền khác. Do đó, đây là quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013 có thể coi là chưa thể thực hiện được một cách dễ dàng trên thực tế.

Nguyên tắc pháp chế là một nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của nhà nước, đòi hỏi mọi cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức, mọi tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, mọi công dân phải tôn trọng và thực hiện theo pháp luật. Khái niệm pháp chế gắn liền với sự ra đời của nhà nước và pháp luật. Khi nhà nước ra đời, cùng với đó là hệ thống luật pháp được ban hành để quản lý xã hội. Tuy nhiên, nguyên tắc pháp chế với ý nghĩa đầy đủ như chúng ta hiểu ngày nay, một nhà nước thực sự thượng tôn pháp luật, thì nó phát triển và hoàn thiện cùng với sự phát triển của nhà nước tư sản, đặc biệt là sau các cuộc cách mạng tư sản, khi mà quyền con người, quyền công dân được đặt lên hàng đầu và pháp luật được coi là công cụ để bảo vệ các quyền đó. Trong các giai đoạn trước đó, mặc dù đã có luật pháp, nhưng tính pháp chế chưa được đề cao một cách toàn diện như trong nhà nước tư sản.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về vị trí và vai trò của Nhà nước trong hệ thống chính trị - xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Phương án 1 mô tả đúng một phần vai trò của Nhà nước là một tổ chức quyền lực. Phương án 2 nhấn mạnh vai trò trung tâm và chức năng đối nội, đối ngoại, đây là những khía cạnh quan trọng. Phương án 3 khẳng định Nhà nước là chủ thể có chủ quyền quốc gia, điều này là đúng đắn. Vì cả ba phương án 1, 2 và 3 đều nêu lên những khía cạnh đúng đắn và quan trọng về vị trí, vai trò của Nhà nước trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nên đáp án bao hàm tất cả các ý đúng này là đáp án chính xác nhất. Do đó, "Các đáp án còn lại đều đúng" là phương án bao quát và đầy đủ nhất.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước theo Hiến pháp Việt Nam. Theo Hiến pháp, quyền lực nhà nước là thống nhất, nhưng được phân công, phân nhiệm rõ ràng cho các cơ quan. Quốc hội có quyền lập pháp và giám sát tối cao, còn các cơ quan khác như Chính phủ (hành pháp) và Tòa án (tư pháp) thực hiện chức năng, nhiệm vụ do Quốc hội phân công. Phương án 1 sai vì Quốc hội không thực hiện cả ba quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Phương án 3 sai vì quyền lực nhà nước không được phân chia đều mà có sự phân công, phân nhiệm. Phương án 4 sai vì Hiến pháp quy định quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, do nhân dân thực hiện và ủy quyền cho các cơ quan nhà nước, không tập trung thống nhất vào Đảng Cộng sản. Phương án 2 là đúng nhất vì nó phản ánh đúng nguyên tắc quyền lực nhà nước tập trung vào Quốc hội với vai trò tối cao, đồng thời Quốc hội phân công cho các cơ quan khác thực hiện quyền lực.