Cơ quan nào là cơ quan hiến định?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước tại Việt Nam. Theo Hiến pháp và pháp luật Việt Nam, các cơ quan hành chính nhà nước (như Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp) không trực tiếp do Nhân dân bầu ra. Thay vào đó, các cơ quan này được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc phân cấp, chịu trách nhiệm trước cơ quan nhà nước cấp trên và trước Nhân dân. Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp do Quốc hội hoặc Hội đồng nhân dân bầu ra hoặc phê chuẩn, và bản thân các cơ quan này có trách nhiệm thi hành pháp luật, quản lý nhà nước về các lĩnh vực. Do đó, phương án "Gián tiếp do Nhân dân bầu ra" là chưa hoàn toàn chính xác vì cơ quan hành chính nhà nước không trực tiếp hay gián tiếp bầu ra bởi Nhân dân theo cách hiểu thông thường của việc bầu cử đại biểu. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam, hệ thống chính trị có sự liên kết chặt chẽ. Đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân là những người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của Nhân dân, và chính những cơ quan này (Quốc hội, Hội đồng nhân dân) mới là cơ quan bầu ra hoặc phê chuẩn các thành viên của cơ quan hành chính nhà nước. Như vậy, có thể hiểu là gián tiếp thông qua cơ quan đại diện của Nhân dân. Tuy nhiên, nếu xét theo cách diễn đạt phổ biến về bầu cử, thì cả ba phương án 1, 2, 3 đều không phản ánh đúng bản chất. Nhưng nếu phải chọn một đáp án gần nhất với cách tổ chức hiện tại, thì không có đáp án nào thực sự hoàn hảo. Tuy nhiên, nếu xem xét theo quy trình lập pháp và hành pháp, thì các cơ quan hành chính nhà nước thực thi quyền lực nhà nước dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự giám sát của Nhân dân thông qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Nhưng theo quy định của pháp luật, các cơ quan hành chính nhà nước không phải là cơ quan do Nhân dân bầu ra trực tiếp hay gián tiếp. Cần hiểu rõ vai trò của từng loại cơ quan. Quốc hội, Hội đồng nhân dân là cơ quan đại biểu của Nhân dân, do Nhân dân bầu ra. Còn các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước. Do đó, các phương án đều có vấn đề. Tuy nhiên, nếu phân tích sâu hơn, các cơ quan hành chính nhà nước (ví dụ: Chính phủ, Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các cấp) được bầu hoặc phê chuẩn bởi các cơ quan do Nhân dân bầu ra (Quốc hội, Hội đồng nhân dân). Vì vậy, có thể coi là gián tiếp thông qua cơ quan đại diện. Tuy nhiên, cách diễn đạt này vẫn chưa thật sự chuẩn xác theo ngôn ngữ pháp lý. Xét về mặt bản chất, cơ quan hành chính nhà nước là cơ quan thực thi quyền hành pháp, chịu trách nhiệm trước cơ quan quyền lực nhà nước và Nhân dân. Chúng không được bầu trực tiếp bởi Nhân dân. Việc bầu hoặc phê chuẩn các chức danh trong cơ quan hành chính do cơ quan quyền lực nhà nước (Quốc hội, Hội đồng nhân dân) thực hiện. Do đó, có thể nói là gián tiếp. Tuy nhiên, câu hỏi này có thể gây nhầm lẫn. Theo lý thuyết chung về tam quyền phân lập, cơ quan hành pháp thường không do dân bầu trực tiếp. Nếu câu hỏi muốn nói về việc các cơ quan quyền lực nhà nước do dân bầu ra thì phương án 1, 2, 3 mới đúng. Nhưng câu hỏi là "Cơ quan hành chính nhà nước". Trong hệ thống Việt Nam, các cơ quan hành chính nhà nước như Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp không trực tiếp do Nhân dân bầu ra. Họ được bầu hoặc phê chuẩn bởi các cơ quan do Nhân dân bầu ra (Quốc hội, Hội đồng nhân dân). Do đó, nếu hiểu "gián tiếp do Nhân dân bầu ra" là thông qua các đại biểu Nhân dân, thì phương án 2 có thể được chấp nhận như là đáp án gần đúng nhất trong bối cảnh câu hỏi này. Tuy nhiên, cách diễn đạt này vẫn còn tranh cãi và có thể chưa phản ánh đầy đủ tính chính xác. Nhưng giữa các lựa chọn, phương án 2 là hợp lý nhất khi xem xét mối quan hệ giữa cơ quan đại diện của Nhân dân và cơ quan hành chính. Thực tế, các cơ quan hành chính nhà nước được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, hiệu quả. Thành viên của các cơ quan hành chính nhà nước như Chính phủ, bộ trưởng, chủ tịch UBND các cấp được bầu hoặc phê chuẩn bởi cơ quan quyền lực nhà nước tương ứng (Quốc hội hoặc Hội đồng nhân dân), mà các cơ quan quyền lực này lại do Nhân dân bầu ra. Vì vậy, có thể hiểu là gián tiếp do Nhân dân bầu ra thông qua cơ quan đại diện. Tuy nhiên, nếu xét một cách chặt chẽ, cơ quan hành chính nhà nước không phải là cơ quan đại diện của Nhân dân, mà là cơ quan thi hành quyền lực nhà nước. Do đó, đáp án chính xác nhất là không có đáp án nào hoàn toàn đúng theo cách diễn đạt thông thường. Tuy nhiên, trong bối cảnh câu hỏi trắc nghiệm, ta phải chọn đáp án phù hợp nhất. Xem xét phương án 2: "Gián tiếp do Nhân dân bầu ra". Điều này có thể hiểu là Nhân dân bầu ra Quốc hội và Hội đồng nhân dân, và Quốc hội/Hội đồng nhân dân lại bầu ra hoặc phê chuẩn các thành viên của cơ quan hành chính nhà nước. Như vậy, đây là hình thức bầu cử gián tiếp. Vì vậy, phương án 2 là đáp án hợp lý nhất trong các lựa chọn được đưa ra. Các phương án khác sai vì cơ quan hành chính nhà nước không trực tiếp do Nhân dân bầu ra (loại trừ phương án 1), và cũng không thể nói là cả 3 đáp án đều đúng khi 1 và 3 rõ ràng không chính xác hoàn toàn. Do đó, đáp án 2 là đáp án đúng.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cơ quan có vai trò kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo Hiến pháp và các quy định của pháp luật Việt Nam, quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp quyền và ngăn chặn sự lạm quyền, các cơ quan nhà nước phải chịu sự kiểm soát lẫn nhau. Trong bối cảnh này, Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, có vai trò giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước, bao gồm cả việc thực hiện quyền lực nhà nước. Mặc dù Tòa án nhân dân thực hiện quyền tư pháp và kiểm sát việc tuân theo pháp luật, Viện kiểm sát nhân dân thực hiện quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, Chính phủ thực hiện quyền hành pháp, nhưng Quốc hội mới là cơ quan có quyền giám sát chung và kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước một cách toàn diện nhất thông qua các hoạt động như chất vấn, giám sát tối cao, xem xét các báo cáo...

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thẩm quyền thành lập đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, việc thành lập, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính là thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Do đó, Quốc hội là cơ quan có quyền thành lập các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các hình thức dân chủ cơ bản. Dân chủ trực tiếp là hình thức mà công dân tham gia trực tiếp vào việc ra quyết định. Dân chủ gián tiếp (hay còn gọi là dân chủ đại diện) là hình thức mà công dân bầu ra đại diện để thay mặt họ đưa ra quyết định. Do đó, cả dân chủ trực tiếp, dân chủ gián tiếp và dân chủ đại diện đều là những hình thức hoặc khía cạnh của dân chủ. Tuy nhiên, theo cách phân loại phổ biến trong lý luận chính trị, dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp là hai hình thức chính. Dân chủ đại diện là một tên gọi khác, hoặc một hình thức cụ thể hơn của dân chủ gián tiếp. Phương án 4 bao gồm cả ba yếu tố này, phản ánh đầy đủ nhất các khía cạnh của dân chủ.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật dưới luật. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, Pháp lệnh và Nghị định là các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Pháp lệnh do Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành, còn Nghị định do Chính phủ ban hành để thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội. Do đó, việc thực hiện pháp lệnh và nghị định của luật là thực hiện các văn bản do Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc Chính phủ ban hành để thi hành luật hoặc nghị quyết của Quốc hội.