Ưu năng tuyến cận giáp: Nồng độ ion phosphat huyết tương tăng.

Cortisol là một hormone glucocorticoid quan trọng có vai trò trong việc điều chỉnh stress. Các tác dụng của cortisol bao gồm:

- Tăng thoái hóa protein: Cortisol kích thích thoái hóa protein để cung cấp acid amin, từ đó cung cấp nguyên liệu cho quá trình tổng hợp glucose (tân tạo đường) và các hợp chất cần thiết khác cho tế bào. Điều này giúp cơ thể có đủ năng lượng trong tình huống stress.

- Tăng thoái hóa lipid: Cortisol cũng thúc đẩy thoái hóa lipid (mỡ) để giải phóng acid béo, cung cấp năng lượng cho cơ thể, đặc biệt là trong các quá trình cần nhiều năng lượng như tân tạo đường.

- Tăng tái hấp thu Na+: Cortisol có tác dụng mineralocorticoid yếu, có thể tăng tái hấp thu Na+ ở thận, dẫn đến tăng tái hấp thu nước và tăng khối lượng tuần hoàn. Điều này giúp duy trì huyết áp và thể tích máu trong tình huống stress.

- Cortisol không trực tiếp làm tăng vận chuyển dịch vào hệ thống mạch máu. Thay vào đó, việc tăng khối lượng tuần hoàn là do tăng tái hấp thu Na+ và nước ở thận.

Vậy, đáp án sai là: Tăng vận chuyển dịch vào hệ thống mạch máu.

Ưu năng tuyến cận giáp gây ra tăng nồng độ hormone tuyến cận giáp (PTH) trong máu. PTH tác động lên thận làm tăng tái hấp thu canxi và giảm tái hấp thu phosphat ở ống thận. Do đó, nồng độ phosphat trong nước tiểu sẽ tăng lên chứ không giảm. Vì vậy, nhận định "Nồng độ ion phosphat nước tiểu giảm" là sai.

Hormone T3 và T4 (thyroxine) được tuyến giáp sản xuất và bài tiết. Sự bài tiết của chúng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Dưới đây là phân tích từng yếu tố:

- Khi bị lạnh hoặc stress: Cả lạnh và stress đều kích thích vùng dưới đồi (hypothalamus) giải phóng hormone TRH (thyrotropin-releasing hormone), từ đó kích thích tuyến yên (pituitary gland) giải phóng TSH (thyroid-stimulating hormone). TSH tác động lên tuyến giáp, làm tăng sản xuất và bài tiết T3 và T4.

- Nồng độ TSH trong máu cao: TSH là hormone kích thích tuyến giáp. Nồng độ TSH cao sẽ trực tiếp kích thích tuyến giáp tăng cường sản xuất và bài tiết T3 và T4.

- Nồng độ iod vô cơ trong tuyến giáp cao: Iod là thành phần thiết yếu để tổng hợp T3 và T4. Nếu nồng độ iod vô cơ trong tuyến giáp cao, tuyến giáp sẽ có đủ nguyên liệu để sản xuất T3 và T4, nhưng khi nồng độ iod vô cơ trong tuyến giáp quá cao, nó có thể ức chế quá trình sản xuất và giải phóng hormone tuyến giáp (hiệu ứng Wolff-Chaikoff). Do đó, đáp án này có khả năng là đáp án "trừ".

- Nồng độ iod hữu cơ trong máu giảm: Iod hữu cơ là dạng iod đã được gắn vào các phân tử hữu cơ, thường là thyroglobulin, là tiền chất của T3 và T4. Nếu nồng độ iod hữu cơ trong máu giảm, điều này có thể cho thấy sự thiếu hụt iod, dẫn đến giảm sản xuất T3 và T4.

Như vậy, yếu tố làm *giảm* bài tiết T3-T4 là nồng độ iod vô cơ trong tuyến giáp cao (quá cao), do hiệu ứng Wolff-Chaikoff. Tuy nhiên, trong các đáp án, đáp án "Nồng độ iod hữu cơ trong máu giảm" có tác động rõ rệt nhất trong việc làm giảm bài tiết T3-T4.