Tính tốc độ tăng (giảm) trung bình qua 3 năm của xí nghiệp A.

Năm	Sản lượng (1.000 tấn)
1990	100
1991	200
1992	400

Công thức \$\delta i=yi-yi-1\$ biểu thị sự thay đổi giữa hai giá trị liên tiếp trong dãy số thời gian. Đây chính là lượng tăng hoặc giảm tuyệt đối. Các phương án khác không phù hợp vì:
- Mức độ trung bình theo thời gian thường được tính bằng công thức trung bình cộng hoặc trung bình nhân.
- Tốc độ phát triển được tính bằng tỷ lệ phần trăm giữa hai giá trị liên tiếp.
- Tốc độ tăng hoặc giảm cũng là một tỷ lệ phần trăm, thường được tính từ tốc độ phát triển.
- Giá trị tuyệt đối của 1% tăng hoặc giảm là một khái niệm khác, liên quan đến việc quy đổi phần trăm thành giá trị thực tế.

Để tính sản lượng trung bình, ta cần cộng tất cả sản lượng của các năm lại và chia cho số năm. Tổng sản lượng là: 40 + 50 + 70 + 80 + 100 = 340 (nghìn tấn). Số năm là 5. Vậy, sản lượng trung bình là: 340 / 5 = 68 (nghìn tấn).

Để tính tốc độ tăng trưởng trung bình, ta sử dụng công thức tốc độ tăng trưởng trung bình liên hoàn:

Tốc độ tăng trưởng trung bình = căn bậc (n-1) của (Sản lượng năm cuối / Sản lượng năm đầu) - 1

Trong trường hợp này:
Sản lượng năm đầu (1990): 100
Sản lượng năm cuối (1992): 400
n = 3 (số năm)

Áp dụng công thức:
Tốc độ tăng trưởng trung bình = căn bậc (3-1) của (400/100) = căn bậc 2 của 4 = 2
Như vậy, sản lượng năm cuối gấp 2 lần so với năm đầu sau 2 năm.
Suy ra, tốc độ tăng trung bình mỗi năm là lấy căn bậc 2.
Sản lượng tăng từ 100 lên 200 (gấp 2), từ 200 lên 400 (gấp 2).

Gọi tốc độ tăng trưởng trung bình là x. Ta có phương trình:
100 * x * x = 400
x^2 = 4
x = 2
Nhưng đề bài hỏi tốc độ tăng (giảm) trung bình, tức là hỏi hệ số tăng trưởng.
Vậy, tốc độ tăng trưởng trung bình = 2. Điều này có nghĩa là sản lượng tăng gấp đôi sau mỗi năm.
Nếu đề bài hỏi tăng bao nhiêu lần thì lấy tốc độ tăng trưởng - 1. Ví dụ 2-1 = 1 (tức tăng 1 lần).
Nhưng ở đây, vì các đáp án đều lớn hơn 1 nên có thể đang hỏi hệ số tăng trưởng trung bình.
Ở đây ta thấy 100*x*x = 400, vậy x=2.
Trong đáp án không có nên ta nghĩ đến việc tính trung bình cộng tốc độ tăng từng năm.
Năm 1991 so với 1990 tăng 200/100 = 2
Năm 1992 so với 1991 tăng 400/200 = 2
Vậy trung bình tốc độ tăng là (2+2)/2 = 2, cũng không có đáp án này.

Tuy nhiên, câu hỏi có thể đang hỏi về tỷ lệ tăng trưởng trung bình mỗi năm, thay vì tốc độ tăng trưởng. Do đó, ta có thể hiểu câu hỏi là "sản lượng năm sau gấp bao nhiêu lần sản lượng năm trước (trung bình)".
Lấy căn bậc hai của 4 (400/100), ta được 2. Vậy sản lượng năm sau gấp đôi sản lượng năm trước.
Vì vậy, đáp án gần đúng nhất là 1,2 lần (mặc dù không chính xác). Câu hỏi và đáp án có vẻ không khớp.
Câu hỏi yêu cầu tính tốc độ tăng trung bình, nhưng các đáp án lại có vẻ như đang ám chỉ hệ số tăng trưởng.
Với các số liệu đã cho, không có đáp án nào chính xác. Tuy nhiên, đáp án gần đúng nhất là 1,2 lần nếu ta hiểu câu hỏi theo một cách khác.

Vì không có đáp án nào đúng, tôi xin phép chọn đáp án gần đúng nhất.

Để tính giá trị tuyệt đối của 1% tăng hoặc giảm sản lượng năm 1992 so với năm 1991, ta thực hiện các bước sau:

1. Tính mức tăng (hoặc giảm) tuyệt đối:
- Sản lượng năm 1992: 180 (nghìn tấn)
- Sản lượng năm 1991: 150 (nghìn tấn)
- Mức tăng tuyệt đối: 180 - 150 = 30 (nghìn tấn)

2. Tính 1% của mức tăng tuyệt đối:
- 1% của 30 nghìn tấn = (1/100) * 30 = 0.3 nghìn tấn

3. Đổi sang đơn vị tấn:
- 0.3 nghìn tấn = 0.3 * 1000 = 300 tấn

Tuy nhiên, câu hỏi có vẻ như đang hỏi 1% của sản lượng tăng thêm so với năm trước. Do đó ta phải tính:
(180-150)*1000*1/100=30*1000/100=300 tấn.
Nhưng không có đáp án nào là 300. Vậy có thể câu hỏi đang muốn hỏi 1% của sản lượng năm 1992 so với năm 1991.
Vậy ta tính:
1% của 150 nghìn tấn = 150*1000/100= 1500 tấn.
Vậy đáp án chính xác nhất là 1500 tấn.

GDP (Tổng sản phẩm trong nước) được tính theo phương pháp sản xuất như sau: GDP = Tổng giá trị tăng thêm của tất cả các ngành kinh tế. Giá trị tăng thêm của mỗi ngành được tính bằng: Giá trị sản xuất (GO) - Chi phí trung gian (IC). Hoặc cũng có thể tính bằng: V + M + C1 (Thu nhập lần đầu của NLĐ + Thu nhập lần đầu của doanh nghiệp + Khấu hao tài sản cố định). Trong bài này ta sẽ sử dụng công thức thứ 2 để tính giá trị tăng thêm của từng ngành rồi cộng lại.

- Nông nghiệp: 350 (V) + 100 (M) + 200 (C1) = 650
- Công nghiệp: 680 (V) + 390 (M) + 400 (C1) = 1470
- Dịch vụ: 170 (V) + 90 (M) + 80 (C1) = 340

GDP = 650 + 1470 + 340 = 2460

Tuy nhiên, không có đáp án nào trùng với kết quả tính toán. Có lẽ đề bài hoặc các đáp án có sai sót.