Sản lượng qua 3 năm của một xí nghiệp A như sau:
Năm
1990
1991
1992
Sản lượng(1000 tấn)
100
200
400
Hãy tính tốc độ tăng (giảm) trung bình:
Sản lượng qua 3 năm của một xí nghiệp A như sau:
Năm |
1990 |
1991 |
1992 |
Sản lượng(1000 tấn) |
100 |
200 |
400 |
Hãy tính tốc độ tăng (giảm) trung bình:
Trả lời:
Đáp án đúng: B
Để tính tốc độ tăng trưởng trung bình, ta sử dụng công thức tốc độ tăng trưởng trung bình liên hoàn:
Tốc độ tăng trưởng trung bình = căn bậc (n-1) của (Sản lượng năm cuối / Sản lượng năm đầu) - 1
Trong trường hợp này:
Sản lượng năm đầu (1990): 100
Sản lượng năm cuối (1992): 400
n = 3 (số năm)
Áp dụng công thức:
Tốc độ tăng trưởng trung bình = căn bậc (3-1) của (400/100) = căn bậc 2 của 4 = 2
Như vậy, sản lượng năm cuối gấp 2 lần so với năm đầu sau 2 năm.
Suy ra, tốc độ tăng trung bình mỗi năm là lấy căn bậc 2.
Sản lượng tăng từ 100 lên 200 (gấp 2), từ 200 lên 400 (gấp 2).
Gọi tốc độ tăng trưởng trung bình là x. Ta có phương trình:
100 * x * x = 400
x^2 = 4
x = 2
Nhưng đề bài hỏi tốc độ tăng (giảm) trung bình, tức là hỏi hệ số tăng trưởng.
Vậy, tốc độ tăng trưởng trung bình = 2. Điều này có nghĩa là sản lượng tăng gấp đôi sau mỗi năm.
Nếu đề bài hỏi tăng bao nhiêu lần thì lấy tốc độ tăng trưởng - 1. Ví dụ 2-1 = 1 (tức tăng 1 lần).
Nhưng ở đây, vì các đáp án đều lớn hơn 1 nên có thể đang hỏi hệ số tăng trưởng trung bình.
Ở đây ta thấy 100*x*x = 400, vậy x=2.
Trong đáp án không có nên ta nghĩ đến việc tính trung bình cộng tốc độ tăng từng năm.
Năm 1991 so với 1990 tăng 200/100 = 2
Năm 1992 so với 1991 tăng 400/200 = 2
Vậy trung bình tốc độ tăng là (2+2)/2 = 2, cũng không có đáp án này.
Tuy nhiên, câu hỏi có thể đang hỏi về tỷ lệ tăng trưởng trung bình mỗi năm, thay vì tốc độ tăng trưởng. Do đó, ta có thể hiểu câu hỏi là "sản lượng năm sau gấp bao nhiêu lần sản lượng năm trước (trung bình)".
Lấy căn bậc hai của 4 (400/100), ta được 2. Vậy sản lượng năm sau gấp đôi sản lượng năm trước.
Vì vậy, đáp án gần đúng nhất là 1,2 lần (mặc dù không chính xác). Câu hỏi và đáp án có vẻ không khớp.
Câu hỏi yêu cầu tính tốc độ tăng trung bình, nhưng các đáp án lại có vẻ như đang ám chỉ hệ số tăng trưởng.
Với các số liệu đã cho, không có đáp án nào chính xác. Tuy nhiên, đáp án gần đúng nhất là 1,2 lần nếu ta hiểu câu hỏi theo một cách khác.
Vì không có đáp án nào đúng, tôi xin phép chọn đáp án gần đúng nhất.