Hãy chọn phát biểu nào dưới đây là đúng?

Bộ truyền bánh răng hở thường làm việc trong điều kiện bụi bẩn, bôi trơn kém. Do đó, răng bánh răng dễ bị mài mòn và chịu tải trọng va đập lớn. Vì vậy, khi tính toán thiết kế bộ truyền bánh răng hở, ta cần tính toán theo cả sức bền tiếp xúc (để chống mài mòn) và sức bền uốn (để chống gãy răng). Phương án A: Sai, vì chỉ tính toán theo sức bền uốn, không xét đến sức bền tiếp xúc. Phương án B: Sai, vì chỉ tính toán theo sức bền tiếp xúc, không xét đến sức bền uốn. Phương án C: Đúng, vì tính toán theo cả sức bền tiếp xúc và sức bền uốn, đáp ứng yêu cầu của bộ truyền bánh răng hở. Phương án D: Sai, vì không đưa ra tiêu chí cụ thể, dễ gây nhầm lẫn.

Tải trọng không đổi (còn gọi là tải trọng tĩnh) là loại tải trọng mà các đặc trưng (trị số, phương, chiều và điểm đặt) không thay đổi theo thời gian. Phương án A chính xác vì nó bao gồm tất cả các yếu tố: trị số, phương, chiều và điểm đặt đều không đổi. Phương án B không đầy đủ vì chỉ đề cập đến trị số. Phương án C không đầy đủ vì chỉ đề cập đến phương, chiều và điểm đặt. Phương án D sai vì nó nói rằng chỉ cần một trong các yếu tố không thay đổi là đủ, điều này không đúng với định nghĩa tải trọng không đổi.

Để xác định chiều dài côn ngoài sơ bộ theo sức bền tiếp xúc, ta sử dụng công thức kinh nghiệm (tính gần đúng) dựa trên mô-men xoắn T1, hệ số kể đến ảnh hưởng của sự phân bố không đều tải trọng trên chiều rộng vành răng K_Hβ, hệ số kể đến ảnh hưởng của ứng suất tập trung ở chân răng K_be, và ứng suất cho phép khi tính về tiếp xúc [σ_H]. Công thức cụ thể như sau: l_e ≈ √(T1 / (K_be * K_Hβ * [σ_H] * u)) Trong đó: - T1 = 220000 Nmm - u = 3,4 - [σ_H] = 482 MPa - K_be = 0,3 - K_Hβ = 1,05 Thay số vào, ta được: l_e ≈ √(220000 / (0,3 * 1,05 * 482 * 3,4)) l_e ≈ √(220000 / 514.446) l_e ≈ √427.63 l_e ≈ 20.68 mm Tuy nhiên, các đáp án lại có giá trị lớn hơn nhiều. Điều này có thể là do công thức tính chiều dài vành răng khác hoặc đề bài có thể có sai sót. Dựa trên công thức thường dùng trong tính toán sơ bộ bánh răng côn, ta có thể suy ra một công thức khác (đã được đơn giản hóa) có dạng: l_e = 0.35*sqrt(T1/[sigma]_H) = 0.35 * sqrt(220000/482) = 0.35 * 21.36 = 7.48 Thậm chí, nếu ta giả sử có một sai sót nhỏ trong đề bài và các đáp án có liên quan đến một công thức khác, ta vẫn không thu được kết quả nào khớp với các đáp án A, B, C, D. Do không có đáp án nào phù hợp với kết quả tính toán theo công thức nêu trên hoặc các công thức kinh nghiệm khác thường dùng, nên có thể kết luận là đề bài có thiếu thông tin hoặc có sự nhầm lẫn nào đó trong số liệu.

Để giải quyết bài toán này, chúng ta cần tính toán ứng suất tiếp do xoắn gây ra. 1. **Tính mô men uốn tương đương (M):** M = √(Mx² + My²) = √(85000² + 65000²) ≈ 106925 Nmm 2. **Tính mô men kháng xoắn (Wt) cho tiết diện tròn có rãnh then:** Vì có rãnh then, mô men kháng xoắn sẽ giảm. Tuy nhiên, để đơn giản, chúng ta có thể tính Wt cho tiết diện tròn đầy và sau đó xem xét ảnh hưởng của rãnh then bằng hệ số điều chỉnh nếu cần. Wt ≈ πd³/16 = π(30)³/16 ≈ 5301.44 mm³ 3. **Tính ứng suất pháp tuyến do uốn (σ):** σ = M / Wt ≈ 106925 / 5301.44 ≈ 20.17 N/mm² 4. **Tính ứng suất tiếp do xoắn (τ):** τ = T / Wt = 180000 / 5301.44 ≈ 33.95 N/mm² 5. **Xác định biên độ và giá trị trung bình của ứng suất tiếp:** Vì trục quay một chiều và tải không đổi, ứng suất tiếp biến thiên từ 0 đến giá trị cực đại τ. - Giá trị trung bình: τ_mean = (τ_max + τ_min) / 2 = (33.95 + 0) / 2 = 16.975 N/mm² - Biên độ: τ_amplitude = (τ_max - τ_min) / 2 = (33.95 - 0) / 2 = 16.975 N/mm² Tuy nhiên, các đáp án không có giá trị gần với 16.975 N/mm². Có thể có sự khác biệt do cách tính Wt hoặc ảnh hưởng của rãnh then. Nếu rãnh then có ảnh hưởng đáng kể, ứng suất tiếp sẽ tăng lên. Chúng ta xét trường hợp ứng suất tiếp lớn gấp đôi: -Giá trị trung bình: τ_mean = 33.95 N/mm² -Biên độ: τ_amplitude = 33.95 N/mm² Giá trị này gần với đáp án B nhất, nhưng ta vẫn cần xem xét kỹ hơn về ảnh hưởng của rãnh then. **Lưu ý:** Việc tính toán chính xác ảnh hưởng của rãnh then đòi hỏi các công thức phức tạp hơn hoặc sử dụng phần mềm mô phỏng. Ở đây, ta đưa ra ước tính dựa trên các công thức gần đúng và so sánh với các đáp án cho sẵn. Vì không có đáp án nào hoàn toàn chính xác, ta chọn đáp án gần đúng nhất, đáp án B.

Để giải bài toán này, ta sử dụng công thức tính áp suất và vận tốc trong ổ trượt, kết hợp với tích số pv cho phép để tìm đường kính ngõng trục. 1. **Tính áp suất p:** Áp suất p được tính bằng lực hướng tâm chia cho diện tích chịu tải của ổ trượt. Diện tích chịu tải là tích của chiều dài l và đường kính d của ngõng trục. p = R / (l * d) 2. **Tính vận tốc v:** Vận tốc v được tính bằng công thức v = (π * d * n) / 60, trong đó n là tốc độ quay của trục (vg/ph). 3. **Sử dụng tích số pv:** Tích số pv cho phép là 15 MPa.m/s. Ta có: p * v = 15 4. **Thay thế và giải phương trình:** Thay p và v từ các công thức trên vào phương trình p * v = 15, ta có: (R / (l * d)) * ((π * d * n) / 60) = 15 R * π * n / (l * 60) = 15 5. **Thay số và tính toán:** R = 13500 N l/d = 1.1 => l = 1.1d n = 950 vg/ph Thay các giá trị này vào phương trình: (13500 * π * 950) / (1.1d * 60) = 15 * 10^6 (chuyển MPa.m/s về N/mm.m/s, 1 MPa = 1 N/mm^2) d = (13500 * π * 950) / (1.1 * 60 * 15 * 10^6) d ≈ 0.0387 m = 38.7 mm Vậy, đường kính tính toán của ngõng trục là khoảng 38.7 mm.