Độ cứng vững của hệ thống công nghệ là:

Sai số hệ thống thay đổi theo thời gian là loại sai số có quy luật biến đổi theo thời gian, tức là giá trị của nó thay đổi một cách có thể dự đoán được trong quá trình đo lường hoặc sản xuất.

* A. Dụng cụ cắt bị mòn: Khi dụng cụ cắt bị mòn, kích thước và hình dạng của nó thay đổi dần theo thời gian sử dụng. Điều này dẫn đến việc kích thước của chi tiết gia công cũng thay đổi theo, gây ra sai số hệ thống thay đổi theo thời gian.
* B. Biến dạng nhiệt của máy, dao, đồ gá: Sự thay đổi nhiệt độ môi trường hoặc nhiệt phát sinh trong quá trình gia công làm cho các bộ phận của máy, dao cắt và đồ gá bị giãn nở hoặc co lại. Sự biến dạng này thay đổi kích thước và vị trí tương đối của các bộ phận, dẫn đến sai số hệ thống thay đổi theo thời gian.
* C. Vị trí của phôi trên đồ gá bị thay đổi: Nếu vị trí của phôi trên đồ gá bị thay đổi (ví dụ: do rung động, lực cắt), điều này sẽ dẫn đến sai số nhưng không nhất thiết là sai số hệ thống thay đổi theo thời gian. Thay đổi vị trí phôi có thể xảy ra ngẫu nhiên và không nhất thiết có quy luật theo thời gian. Nó có thể là sai số ngẫu nhiên hoặc sai số hệ thống không thay đổi theo thời gian.
* D. Cả a, b đúng: Vì A và B đều là nguyên nhân gây ra sai số hệ thống thay đổi theo thời gian nên đáp án này đúng.

Như vậy, đáp án C không phải là nguyên nhân *chắc chắn* gây ra sai số hệ thống thay đổi theo thời gian.

Công thức (KG/mm) thường được dùng để biểu thị độ cứng vững của hệ thống công nghệ. Nó cho biết lực tác dụng (KG) cần thiết để gây ra một biến dạng (mm) trên hệ thống. Các phương án khác không phù hợp vì:
- Hệ số bôi trơn và hệ số ma sát là các đại lượng không có đơn vị KG/mm.
- Độ cứng của bề mặt chi tiết gia công thường được đo bằng các phương pháp khác, ví dụ như độ cứng Rockwell, Vickers, Brinell, và có các đơn vị khác như HR, HV, HB.

Độ cứng vững của hệ thống công nghệ là khả năng chống lại biến dạng dưới tác dụng của lực. Để nâng cao độ cứng vững, ta cần:

* Giảm bớt số khâu: Việc giảm số lượng các khâu trong hệ thống công nghệ giúp giảm thiểu độ mềm dẻo, từ đó tăng độ cứng vững. Ít khâu hơn đồng nghĩa với ít khớp nối và ít điểm có thể bị biến dạng dưới tác dụng của lực.
* Nâng cao chất lượng lắp ráp: Các khe hở trong mối lắp ghép là nguyên nhân gây ra biến dạng khi chịu lực. Loại bỏ hoặc giảm thiểu các khe hở này giúp tăng độ cứng vững của hệ thống.
* Không dùng dao quá mòn: Dao cụ bị mòn sẽ làm tăng lực cắt, dẫn đến rung động và biến dạng của hệ thống. Sử dụng dao cụ sắc bén giúp giảm lực cắt và tăng độ ổn định của quá trình công nghệ.

Vì cả ba phương án trên đều góp phần nâng cao độ cứng vững của hệ thống công nghệ, nên đáp án đúng là D.

Câu hỏi yêu cầu chọn câu sai về các yếu tố đặc trưng của chất lượng bề mặt.

- Phương án A, B và D liệt kê các yếu tố hình học và cơ học đặc trưng cho chất lượng bề mặt như độ nhám, độ sóng, độ thẳng, độ phẳng, độ cứng và ứng suất dư.

- Phương án C, "Tính chống mòn, độ bền mỏi" không phải là yếu tố đặc trưng của chất lượng bề mặt mà là các tính chất liên quan đến khả năng làm việc và tuổi thọ của chi tiết máy. Các yếu tố này chịu ảnh hưởng bởi chất lượng bề mặt, nhưng không phải là yếu tố mô tả trực tiếp chất lượng bề mặt.

Do đó, phương án C là đáp án sai.

Ứng suất dư bề mặt là trạng thái ứng suất còn lại trên bề mặt vật liệu sau khi đã loại bỏ các tác động ngoại lực gây ra biến dạng. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành ứng suất dư bề mặt bao gồm:

* Chế độ cắt: Các thông số cắt như tốc độ cắt, lượng chạy dao, chiều sâu cắt ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệt độ và biến dạng dẻo trên bề mặt vật liệu, từ đó ảnh hưởng đến ứng suất dư.
* Dung dịch tưới nguội: Việc sử dụng dung dịch tưới nguội giúp giảm nhiệt độ tại vùng cắt, hạn chế biến dạng dẻo và ảnh hưởng đến sự hình thành ứng suất dư.

Do đó, cả chế độ cắt và dung dịch tưới nguội đều ảnh hưởng đến sự hình thành ứng suất dư bề mặt.