CHƯƠNG “tương tác thuốc” trong SÁCH Dược lâm sàng đại cương của bộ môn dược lâm sàng trường đại học Dược Hà Nội, NXB Y học, 2004. Đây là nguồn THÔNG TIN:

Phản ứng TỨC THÌ (type I) của ADR (Adverse Drug Reaction - Phản ứng có hại của thuốc) là một loại phản ứng dị ứng xảy ra rất nhanh sau khi tiếp xúc với thuốc, thường trong vòng vài phút đến vài giờ. Cơ chế chính của phản ứng này là do sự hoạt hóa của tế bào mast và bạch cầu ái kiềm thông qua kháng thể IgE.

Kháng thể IgE được sản xuất khi cơ thể tiếp xúc với một dị nguyên (trong trường hợp này là thuốc). IgE này gắn vào các tế bào mast và bạch cầu ái kiềm. Khi tiếp xúc lại với cùng loại thuốc, thuốc sẽ gắn vào IgE trên bề mặt tế bào mast và bạch cầu ái kiềm, kích hoạt chúng giải phóng các chất trung gian hóa học như histamin, leukotrien, prostaglandin,... gây ra các triệu chứng dị ứng như nổi mề đay, ngứa, phù mạch, khó thở, tụt huyết áp, thậm chí sốc phản vệ.

Vì vậy, đáp án A đúng vì nó chỉ ra rằng phản ứng type I được trung gian bởi kháng thể IgE.

Các đáp án khác không đúng vì:
- Đáp án B: Phản ứng qua trung gian lympho T thường liên quan đến các phản ứng quá mẫn muộn (type IV).
- Đáp án C: Phản ứng qua trung gian kháng thể IgG và IgM thường liên quan đến các phản ứng gây độc tế bào (type II) hoặc phản ứng phức hợp miễn dịch (type III).

Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng. Epinephrin (Adrenalin) là thuốc được lựa chọn đầu tiên trong điều trị sốc phản vệ vì nó có tác dụng:

1. Co mạch: Giúp nâng huyết áp.
2. Giãn phế quản: Giúp cải thiện hô hấp.
3. Ức chế giải phóng các chất trung gian gây dị ứng: Giảm các triệu chứng dị ứng.

Các thuốc khác như Diphenhydramin (kháng histamin), Na cromolyn (ổn định tế bào mast), Hydrocortison (corticosteroid) có thể được sử dụng trong điều trị hỗ trợ, nhưng không phải là lựa chọn đầu tiên.

Theo phân loại của FDA (trước 30/06/2015) về mức độ an toàn của thuốc đối với phụ nữ mang thai:

* Loại A: Các nghiên cứu có đối chứng ở phụ nữ mang thai cho thấy không có nguy cơ đối với thai nhi trong 3 tháng đầu thai kỳ (và không có bằng chứng về nguy cơ trong các tháng sau). Khả năng gây hại cho thai nhi là rất thấp.
* Loại B: Các nghiên cứu trên động vật không cho thấy nguy cơ đối với thai nhi, nhưng không có các nghiên cứu có đối chứng ở phụ nữ mang thai; hoặc các nghiên cứu trên động vật cho thấy có tác dụng phụ (ngoài việc giảm khả năng sinh sản) nhưng điều này không được xác nhận trong các nghiên cứu có đối chứng ở phụ nữ mang thai 3 tháng đầu (và không có bằng chứng về nguy cơ trong các tháng sau).
* Loại C: Các nghiên cứu trên động vật đã cho thấy tác dụng phụ đối với thai nhi (gây quái thai hoặc độc tính cho phôi thai hoặc các tác dụng khác) và không có các nghiên cứu có đối chứng ở phụ nữ mang thai, hoặc không có các nghiên cứu trên động vật hoặc ở phụ nữ mang thai. Chỉ nên sử dụng thuốc này nếu lợi ích tiềm năng biện minh cho nguy cơ tiềm ẩn đối với thai nhi.
* Loại D: Có bằng chứng về nguy cơ đối với thai nhi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp (ví dụ: trong các tình huống đe dọa tính mạng hoặc đối với một căn bệnh nghiêm trọng mà các loại thuốc an toàn hơn không thể sử dụng hoặc không hiệu quả), việc sử dụng thuốc có thể được chấp nhận mặc dù có rủi ro. Thuốc loại D CÓ THỂ gây tác dụng CÓ HẠI cho THAI NHI do tác dụng dược lý, nhưng KHÔNG gây DỊ TẬT cho THAI NHI.
* Loại X: Các nghiên cứu trên động vật hoặc ở phụ nữ mang thai đã chứng minh sự bất thường của thai nhi, hoặc có bằng chứng cho thấy nguy cơ đối với thai nhi dựa trên kinh nghiệm của con người, hoặc cả hai, và nguy cơ sử dụng thuốc ở phụ nữ mang thai rõ ràng vượt quá mọi lợi ích có thể có. Chống chỉ định sử dụng thuốc này ở phụ nữ đang hoặc có thể mang thai. Thuốc loại X gây DỊ TẬT thai nhi.

Do đó, đáp án chính xác là D.

Câu hỏi yêu cầu xác định những loại thuốc mà phụ nữ cho con bú cần TRÁNH dùng.

- Phương án A: Một số thuốc chống chỉ định đối với phụ nữ có thai cũng có thể gây hại cho trẻ bú mẹ, do đó cần tránh.
- Phương án B: Thuốc gây độc đối với trẻ là một điều hiển nhiên cần tránh.
- Phương án C: Thuốc ức chế sự tiết sữa và phản xạ bú của trẻ ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn dinh dưỡng của trẻ, vì vậy cần tránh.

Vì cả ba phương án đều đúng, phương án D là đáp án chính xác nhất.