Các phát biểu ĐÚNG về ĐỊNH NGHĨA Dược lâm sàng, NGOẠI TRỪ:

Sinh khả dụng (Bioavailability) là một thông số dược động học, thể hiện tốc độ và mức độ một dược chất hoặc chất chuyển hóa có hoạt tính đi vào tuần hoàn chung và do đó có thể tiếp cận vị trí tác dụng của nó. Nó thường được đo bằng tỷ lệ phần trăm của liều dùng đạt đến tuần hoàn chung ở dạng không thay đổi. Như vậy, sinh khả dụng phản ánh quá trình hấp thu thuốc (tốc độ và mức độ), nhưng không trực tiếp phản ánh quá trình chuyển hóa thuốc. Quá trình chuyển hóa thuốc ảnh hưởng đến nồng độ thuốc trong tuần hoàn và do đó ảnh hưởng đến sinh khả dụng, nhưng bản thân sinh khả dụng không phải là thước đo trực tiếp của quá trình chuyển hóa. Vì vậy, phát biểu C là sai.

A. Đúng, sinh khả dụng liên quan mật thiết đến sự hấp thu thuốc.
B. Đúng, định nghĩa về sinh khả dụng.
C. Sai, sinh khả dụng không trực tiếp phản ánh sự chuyển hóa thuốc.
D. Đúng, sinh khả dụng phản ánh sự hấp thu thuốc.

Dược động học mô tả quá trình thuốc di chuyển và biến đổi trong cơ thể, bao gồm hấp thu, phân bố, chuyển hóa và thải trừ (ADME). Các thông số dược động học đặc trưng bao gồm AUC (diện tích dưới đường cong biểu diễn nồng độ thuốc theo thời gian), T1/2 (thời gian bán thải), Vd (thể tích phân bố). Chỉ số điều trị (Therapeutic Index - TI) là một thông số dược lực học, thể hiện mối quan hệ giữa liều gây độc và liều có hiệu quả của thuốc, không thuộc phạm trù dược động học.

Vậy đáp án đúng là: B. Chỉ số điều trị (Ti).

Báo cáo tự phát (Spontaneous Reporting System - SRS) là một hệ thống giám sát dược phẩm, nơi các chuyên gia y tế và người tiêu dùng tự nguyện báo cáo các tác dụng phụ nghi ngờ liên quan đến thuốc. Ưu điểm của báo cáo tự phát bao gồm: phát hiện nhanh các tín hiệu về ADR mới, đặc biệt là các phản ứng hiếm gặp hoặc nghiêm trọng; chi phí thấp do dựa vào sự tự nguyện. Tuy nhiên, vì đây là báo cáo tự nguyện và không có mẫu số xác định, nên không thể sử dụng để tính toán tỷ lệ mắc bệnh (incidence rate).

Do đó, đáp án A là đáp án không phải là ưu điểm của báo cáo tự phát.

Ngậm dưới lưỡi là một đường dùng thuốc đặc biệt, cho phép thuốc hấp thu trực tiếp vào máu thông qua các mạch máu phong phú dưới lưỡi, bỏ qua quá trình chuyển hóa bước một ở gan. Điều này giúp thuốc có tác dụng nhanh chóng, rất quan trọng trong các tình huống cấp cứu.

* A. Thuốc cấp cứu hạ đường huyết: Glucagon thường được tiêm trong trường hợp hạ đường huyết nặng, khi bệnh nhân không thể uống hoặc ăn. Tuy nhiên, có những dạng gel glucose có thể bôi vào niêm mạc má để hấp thu nhanh, nhưng không phải là thuốc ngậm dưới lưỡi.
* B. Thuốc dùng chữa cơn co giật nặng do động kinh: Diazepam (hoặc midazolam) dạng xịt mũi hoặc buccal (đặt giữa má và nướu răng) có thể được sử dụng để kiểm soát cơn co giật cấp tính. Một số loại thuốc có thể được dùng qua đường ngậm dưới lưỡi để kiểm soát cơn co giật.
* C. Thuốc cấp cứu tăng huyết áp: Nifedipine trước đây được sử dụng bằng cách ngậm dưới lưỡi để hạ huyết áp nhanh. Tuy nhiên, phương pháp này hiện không được khuyến cáo rộng rãi do nguy cơ hạ huyết áp quá mức và không kiểm soát được. Các thuốc hạ áp tác dụng nhanh khác thường được dùng đường tiêm.
* D. Thuốc cấp cứu hen suyễn: Salbutamol (albuterol) là thuốc giãn phế quản thường được sử dụng trong cấp cứu hen suyễn, nhưng thường được dùng qua đường hít (ống hít định liều hoặc khí dung) để tác động trực tiếp lên phổi.

Vì vậy, thuốc dùng chữa cơn co giật nặng do động kinh đôi khi được dùng qua đường ngậm dưới lưỡi.

Câu hỏi yêu cầu chọn nhược điểm, tức là điều KHÔNG phải ưu điểm của đường tiêm.

\n

A. Sinh khả dụng cao: Đường tiêm đưa thuốc trực tiếp vào máu, bỏ qua quá trình hấp thu ở đường tiêu hóa, do đó sinh khả dụng thường rất cao, gần như 100% đối với tiêm tĩnh mạch. Đây là ưu điểm.

\n

B. Tránh các yếu tố đường tiêu hóa: Thuốc tiêm không chịu ảnh hưởng của pH dạ dày, enzyme tiêu hóa, thức ăn,... Đây là ưu điểm.

\n

C. Tránh chuyển hóa lần đầu qua gan: Tương tự, thuốc tiêm (đặc biệt là tiêm tĩnh mạch) đi thẳng vào tuần hoàn, tránh được quá trình chuyển hóa bước một ở gan. Đây là ưu điểm.

\n

D. Độ an toàn cao: Đây KHÔNG phải là ưu điểm của đường tiêm. Tiêm thuốc có thể gây đau, nhiễm trùng tại chỗ tiêm, phản ứng dị ứng, sốc phản vệ, đòi hỏi kỹ thuật tiêm chuẩn và vô trùng tuyệt đối. Do đó, độ an toàn của đường tiêm không cao bằng các đường dùng thuốc khác (ví dụ: đường uống).

\n

Vậy, đáp án đúng là D.