Câu hỏi:

a. Sử dụng trình tự gene ngoài nhân không chứng minh được giả thuyết trên. → Sai. Trình tự DNA ti thể chính là trình tự gene ngoài nhân, rất hữu ích trong việc nghiên cứu giả thuyết nguồn gốc loài người vì chúng chỉ di truyền từ mẹ và không bị tái tổ hợp nên giúp phân tích được mối quan hệ tiến hóa.

b. Trình tự gene khi so sánh càng giống nhau thì chứng tỏ mối quan hệ loài càng gần gũi. → Đúng. Sự tương đồng về trình tự DNA phản ánh mức độ quan hệ gần gũi về mặt tiến hóa giữa các loài hoặc cá thể.

c. Lựa chọn trình tự DNA trong ti thể vì các gene này chỉ di truyền được theo dòng mẹ. → Đúng. DNA ti thể chỉ được di truyền từ mẹ, giúp chúng ta có thể truy vết dòng mẹ và xây dựng cây phả hệ di truyền chính xác hơn.

d. Lựa chọn vùng không tương đồng trên nhiễm sắc thể Y vì đây là vùng thường xảy ra trao đổi chéo. → Sai. Nhiễm sắc thể Y đi cùng với nhiễm sắc thể X tạo nên cặp nhiễm sắc thể giới tính nam. Hai nhiễm sắc thể này có hình dạng và mang các gene khác nhau nên không phải là một cặp nhiễm sắc thể tương đồng, vì vậy các vùng không tương đồng trên 2 nhiễm sắc thể này rất ít xảy ra trao đổi chéo. Chính vì tính ổn định này mà nó được sử dụng để truy vết dòng bố.

a. Điều kiện môi trường sống của nhóm quần thể số 1 giống với quần thể gốc nhất. → Đúng. Nhóm quần thể số 1 không có nhiều điểm khác biệt rõ ràng, cho thấy điều kiện môi trường sống của nhóm này gần giống với quần thể gốc.

b. Nhóm quần thể số 4 chịu nhiều tác động của chọn lọc tự nhiên nhất → Đúng. Nhóm quần thể số 4 có sự khác biệt hoàn toàn về kiểu hình lá và thân, điều này có thể là dấu hiệu cho thấy sự khác biệt mạnh mẽ của môi trường sống (như độ ẩm, lượng nước, nhiệt độ,... khác hoàn toàn với môi trường gốc) và chứng tỏ quần thể này đã chịu tác động lớn từ chọn lọc tự nhiên. Trong khi đó các thay đổi ở quần thể 2 có thể chỉ do sự khác biệt đến từ yếu tố dinh dưỡng, quần thể 3 có thể chỉ do khác biệt từ khí hậu hoặc điều kiện ánh sáng.

c. Nhóm quần thể số 2 và số 3 chắc chắn là các loài mới → Sai. Vì chưa có dấu hiệu chắc chắn cho thấy nhóm số 2 đã có sự cách li sinh sản với nhóm quần thể gốc nên không thể chắc chắn đó là loài mới.

d. Nếu cho các nhóm trên sống cùng một khu vực địa lí với quần thể gốc, chỉ có một nhóm quần thể gần như chắc chắn sẽ xảy ra sự cách li sinh sản → Đúng. Nhóm quần thể số 3 có sự khác biệt về thời điểm ra hoa kết quả, đây là dấu hiệu cho thấy nhóm có sự cách li sinh sản trước hợp tử với nhóm quần thể gốc, gây cản trở sự giao phối và tạo con lai giữa 2 quần thể. Vì vậy chỉ có nhóm số 3 gần như chắc chắn sẽ xảy ra sự cách li sinh sản.

- Ở quần thể 2 có tần số allele A lớn hơn tần số allele a. → Sai. Quần thể 2: 270 Aa, 135 aa ⇔ \(frac{2}{3}\) Aa : \(frac{1}{3}\) aa.

→ Tần số A = \(frac{2}{3}\) : 2 = \(frac{1}{3}\) → Tần số a = 1 - \(frac{1}{3}\) = \(frac{2}{3}\) → Tần số allele A ở quần thể 2 nhỏ hơn tần số allele a.

- Cả hai quần thể đều chưa cân bằng di truyền. → Sai.

Quần thể 1: 192 AA, 96 Aa, 12 aa ⇔ 0,64 AA : 0,32 Aa : 0,04 aa.

→ Tần số A = 0,64 + 0,32 : 2 = 0,8. Theo định luật Hardy - Weinberg, nếu quần thể này cân bằng thì tỉ lệ kiểu gene AA = (Tần số allele A)² = 0,8² = 0,64 (đúng với tỉ lệ thực tế). → Quần thể 1 là quần thể cân bằng di truyền.

- Nếu chọn lọc tự nhiên chống lại kiểu hình cánh đốm thì vẫn không thể loại bỏ hoàn toàn kiểu hình này khỏi quần thể 1. → Đúng. Do quần thể 1 có chứa các cá thể có kiểu gene đồng hợp trội và đồng hợp lặn (AA và aa) có thể lai với nhau tạo thành kiểu gene dị hợp (Aa) cho kiểu hình cánh đốm. Bởi vậy không thể loại bỏ hoàn toàn được kiểu hình này khỏi quần thể.

- Nếu chuyển 10 cá thể cánh đốm từ quần thể 1 sang quần thể 2 thì thành phần kiểu gene và tần số allele của quần thể 2 đều sẽ thay đổi. → Đúng. Đây là nhân tố dòng gene, nhân tố này có thể làm thay đổi cả tần số allele và thành phần kiểu gene của quần thể. Cụ thể là tỉ lệ kiểu gene Aa sẽ tăng lên, tần số allele A và a sẽ thay đổi.

a. Xu hướng tăng kích thước cơ thể luôn mang lại lợi thế sinh tồn cho động vật. → Sai. Sự tăng kích thước cơ thể có thể gây nên một số bất lợi về mặt sinh tồn cho động vật (như cơ thể kém linh hoạt hơn, nhu cầu năng lượng cao hơn và dễ bị tổn thương hơn trước những thay đổi của môi trường). Ví dụ như trường hợp của các loài khủng long, kích thước lớn cũng là một trong những nguyên nhân gây nên sự tuyệt chủng của giống loài này khi điều kiện môi trường khắc nghiệt.

b. Các yếu tố vô sinh không ảnh hưởng đến xu hướng tiến hóa về kích thước cơ thể động vật. → Sai. Ví dụ như nhiệt độ có ảnh hưởng đáng kể đến xu hướng tiến hóa kích thước cơ thể động vật: Ở những vùng lạnh giá, sinh vật có xu hướng gia tăng kích thước cơ thể để tích mỡ và giảm diện tích tiếp xúc với không khí (các vùng tai, mũi,...) để hạn chế mất nhiệt.

c. Xu hướng tiến hóa là con đực luôn có kích thước to hơn để hấp dẫn được nhiều con cái đến giao phối hơn. → Sai. Một số trường hợp xu hướng tiến hóa lại có con cái lớn hơn con đực hoặc hai loài có kích thước tương đương. Ví dụ như ở các loài ếch, cóc, nhái hay nhện thường có con cái lớn hơn con đực, nhằm giúp tăng hiệu quả sinh sản.

d. Trong điều kiện khí hậu nóng thì xu hướng tiến hóa sẽ là giảm kích thước cơ thể để tăng tỉ lệ S/V. → Đúng. Việc tăng tỉ lệ S/V sẽ giúp động vật tỏa nhiệt tốt hơn, kích thước nhỏ cũng giúp chúng linh hoạt hơn và tiết kiệm được nhiều năng lượng hơn. Ví dụ loài cáo, chuột sống ở sa mạc có kích thước nhỏ hơn nhiều so với các loài cáo, chuột khác.

Có 3 đặc điểm b, c và d là của tiến hóa lớn.

a. Diễn ra trong phạm vi loài với quy mô nhỏ. → Sai. Đây là đặc điểm của tiến hóa nhỏ. Tiến hóa lớn diễn ra cả ở phạm vi loài và trên loài với quy mô lớn.

b. Không thể nghiên cứu bằng thực nghiệm. → Đúng. Tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ đều chỉ có thể nghiên cứu gián tiếp thông qua các bằng chứng tiến hóa.

c. Diễn ra trong thời gian lịch sử dài. → Đúng. Tiến hóa lớn thường diễn ra trong thời gian dài từ trăm triệu năm đến hàng tỷ năm.

d. Hình thành các đơn vị phân loại trên loài. → Đúng.