Xác định câu trả lời đúng nhất về ý nghĩa phương pháp luận của mối quan hệ giữa lượng và chất:

Câu hỏi yêu cầu tìm điểm tóm tắt *sai* về quan hệ sản xuất. Ta xét từng phương án:

• Phương án 1: Đúng. Quan hệ sản xuất chính là mối quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất.


• Phương án 2: Đúng. Quan hệ sản xuất thuộc lĩnh vực đời sống vật chất, cùng với lực lượng sản xuất, tạo thành phương thức sản xuất.


• Phương án 3: *Sai*. Tính vật chất của quan hệ sản xuất thể hiện ở chỗ chúng tồn tại khách quan, *không* phụ thuộc vào ý thức con người. Câu này bị sai ở vế "phụ thuộc vào ý thức con người".


• Phương án 4: Đúng. Quan hệ sản xuất là quan hệ kinh tế cơ bản, quyết định bản chất của một hình thái kinh tế - xã hội.

Vậy, phương án sai là phương án 3.

Quan điểm cho rằng xã hội là một tổ hợp ngẫu nhiên, thiếu sự liên kết và biến đổi có quy luật, thể hiện rõ lập trường của chủ nghĩa duy vật siêu hình trong lịch sử. Chủ nghĩa duy vật siêu hình nhìn nhận sự vật, hiện tượng một cách cô lập, tĩnh tại, không thấy được mối liên hệ biện chứng và sự vận động, phát triển nội tại của chúng. Do đó, họ không thể giải thích đúng đắn về sự hình thành và phát triển của xã hội.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng lịch sử, ngược lại, khẳng định xã hội là một hệ thống phức tạp, các bộ phận cấu thành có mối liên hệ biện chứng với nhau và vận động, phát triển theo quy luật khách quan.

Chủ nghĩa duy tâm lịch sử thì cho rằng ý thức, tư tưởng của con người quyết định sự phát triển của xã hội, phủ nhận vai trò của vật chất và các quy luật khách quan.

Chủ nghĩa duy vật siêu hình nói chung (không chỉ trong lịch sử) cũng mang đặc điểm tương tự như chủ nghĩa duy vật siêu hình trong lịch sử, nhưng phạm vi rộng hơn, không chỉ giới hạn trong lĩnh vực xã hội.

Các nhà triết học cổ đại, do hạn chế về mặt khoa học và phương pháp luận, thường đồng nhất vật chất với một hoặc một vài dạng vật thể cụ thể, cảm tính như nước, lửa, không khí, đất... Họ chưa thể khái quát vật chất như một phạm trù triết học, bao gồm tất cả những gì tồn tại khách quan, độc lập với ý thức. Do đó, đáp án chính xác nhất là phương án A.

• Phương án B sai vì đây là quan niệm đúng đắn về vật chất trong triết học Mác-Lênin.


• Phương án C sai vì vật chất tồn tại khách quan, không phụ thuộc vào việc có nhận thức được hay không.


• Phương án D sai vì đây là một đặc tính cơ bản của vật chất theo quan điểm duy vật biện chứng.