Về nhận thức luận ai là người nêu ra nguyên lý tabula rasa (tấm bảng sạch)

Đề cao vai trò nhận thức lý tính

Phủ nhận nhận thức cảm tính

Đề cao nhận thức cảm tính một cách tuyệt đối

Chưa thấy vai trò của kinh nghiệm

Kết quả chứa đựng trong nguyên nhân

Nguyên nhân có trước và sinh ra kết quả

Kết quả được rút ra từ nguyên nhân

Không thể chứng minh kết quả được rút ra từ nguyên nhân trong khoa học tự nhiên

Arixtốt

Hêghen

Phoi-ơ-bắc

Cantơ

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Chủ nghĩa duy tâm chủ quan

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Chủ nghĩa duy vật siêu hình

Kinh tế chính trị cổ điển Anh

Kinh tế chính trị cổ điển Đức

Chủ nghĩa duy vật tự phát thời kỳ cổ đại

Khoa học tự nhiên thế kỷ XVII - XVIII

Tính chất tách rời tĩnh tại của thế giới vật chất

Tính chất biện chứng của sự vận động và phát triển của thế giới vật chất

Tính chất không tồn tại thực của thế giới vật chất

Phái Hêghen già (phái bảo thủ)

Phái Hêghen trẻ (phái cấp tiến)

Không tham gia vào phái nào

Ở tính vật chất của thế giới

Ở ý niệm tuyệt đối hoặc ở ý thức của con người

Ở sự vận động và chuyển hoá lẫn nhau của thế giới

Chỉ có một thế giới duy nhất là thế giới vật chất

Mọi bộ phận của thế giới vật chất đều liên hệ chuyển hoá lẫn nhau

Thế giới vật chất tồn tại khách quan, vĩnh viễn, vô hạn, vô tận, không do ai sinh ra và không mất đi

Thế giới vật chất bao gồm những bộ phận riêng biệt nhau

Chủ nghĩa duy tâm chủ quan

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Chủ nghĩa duy vật siêu hình

Chủ nghĩa duy vật biện chứng