Trong giai đoạn CNTB độc quyền, quy luật giá trị thặng dư biểu hiện thành:

Trong thời kỳ CNTB độc quyền, các tổ chức độc quyền thao túng thị trường, ấn định giá cả hàng hóa cao hơn giá trị thực tế của chúng để thu lợi nhuận siêu ngạch. Tuy nhiên, xét trên phạm vi toàn bộ hệ thống kinh tế TBCN, sự chênh lệch giá cả do độc quyền tạo ra ở ngành này sẽ được bù trừ bởi sự chênh lệch ở ngành khác. Do đó, tổng giá cả vẫn bằng tổng giá trị.

Động lực mạnh nhất thúc đẩy các nhà tư bản đổi mới công nghệ là giá trị thặng dư siêu ngạch. Các nhà tư bản luôn tìm cách tạo ra giá trị thặng dư cao hơn so với đối thủ cạnh tranh. Việc đổi mới công nghệ giúp họ tăng năng suất lao động cá biệt, từ đó tạo ra nhiều giá trị hơn trong cùng một thời gian lao động so với các doanh nghiệp khác, dẫn đến giá trị thặng dư siêu ngạch. Khi công nghệ mới được phổ biến, giá trị thặng dư siêu ngạch sẽ giảm dần và biến thành giá trị thặng dư tương đối. Vì vậy, giá trị thặng dư siêu ngạch là động lực trực tiếp và mạnh mẽ nhất thúc đẩy đổi mới công nghệ.