Công lao phát hiện ra vấn đề giai cấp và đấu tranh giai cấp gắn với tên tuổi:

Câu hỏi yêu cầu tìm luận điểm *sai* về khái niệm Tồn tại xã hội. Ta xét từng phương án:

• Phương án 1: "Đó là một khái niệm cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử." - Đúng, Tồn tại xã hội là một phạm trù cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử.


• Phương án 2: "Chỉ toàn bộ các yếu tố vật chất bảo đảm cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Bao gồm hoàn cảnh địa lý tự nhiên, dân cư và phương thức sản xuất." - Đúng, đây là định nghĩa chính xác về Tồn tại xã hội.


• Phương án 3: "Trong ba yếu tố của Tồn tại xã hội thì hoàn cảnh địa lý tự nhiên là yếu tố quan trọng nhất, quyết định sự biến đổi, phát triển của xã hội." - Sai, trong ba yếu tố (hoàn cảnh địa lý, dân cư, phương thức sản xuất) thì *phương thức sản xuất* mới là yếu tố quan trọng nhất, quyết định sự biến đổi và phát triển của xã hội.


• Phương án 4: "Trong ba yếu tố của Tồn tại xã hội thì phương thức sản xuất là yếu tố quan trọng nhất, quyết định sự biến đổi, phát triển của xã hội." - Đúng, đây là khẳng định chính xác.

Vậy phương án sai là phương án 3.

Câu hỏi yêu cầu tìm phát biểu *sai* về Quan hệ sản xuất. Phương án 1: Đúng. Quan hệ sản xuất là mối quan hệ giữa người và người trong quá trình sản xuất của cải vật chất. Phương án 2: Đúng. Quan hệ sản xuất là một bộ phận của cơ sở hạ tầng, thuộc lĩnh vực đời sống vật chất của xã hội. Phương án 3: Sai. Tính vật chất của quan hệ sản xuất thể hiện ở chỗ chúng tồn tại khách quan, *không* phụ thuộc vào ý thức con người. Đây là một khẳng định sai lệch. Phương án 4: Đúng. Quan hệ sản xuất là quan hệ kinh tế cơ bản của một hình thái kinh tế - xã hội, quyết định bản chất của xã hội đó. Vậy, phương án sai là phương án 3.

Luận điểm về giai cấp như một tập đoàn người có địa vị kinh tế - xã hội khác nhau trong một hệ thống sản xuất xã hội nhất định trong lịch sử là một quan điểm cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử. Chủ nghĩa duy vật lịch sử xem xét sự phát triển của xã hội loài người thông qua lăng kính của các phương thức sản xuất và quan hệ giai cấp, nhấn mạnh vai trò quyết định của yếu tố kinh tế trong việc hình thành cấu trúc xã hội và lịch sử. Các phương án còn lại không phù hợp vì:

• Chủ nghĩa duy tâm lịch sử: Đề cao vai trò của ý thức, tinh thần, tư tưởng trong việc định hình lịch sử, trái ngược với việc nhấn mạnh yếu tố kinh tế.


• Chủ nghĩa duy vật tầm thường: Giải thích mọi hiện tượng xã hội một cách đơn giản hóa, thường quy về các yếu tố vật chất trực tiếp mà không xem xét đến các mối quan hệ xã hội phức tạp.


• Chủ nghĩa duy tâm chủ quan: Cho rằng nhận thức của mỗi cá nhân là yếu tố quyết định thế giới, phủ nhận tính khách quan của lịch sử và xã hội.

Bệnh chủ quan duy ý chí xuất phát từ việc tuyệt đối hóa vai trò của ý thức, của chủ thể nhận thức và hành động, coi thường hoặc phủ nhận vai trò của yếu tố khách quan, của hiện thực khách quan. Điều này hoàn toàn phù hợp với cơ sở triết học của chủ nghĩa duy tâm chủ quan, vốn cho rằng ý thức quyết định vật chất, cảm giác, ý niệm của con người là cái có trước và quyết định sự tồn tại của thế giới bên ngoài.

- Chủ nghĩa duy vật tầm thường là trường phái triết học phủ nhận vai trò của ý thức, coi ý thức chỉ là sự phản ánh đơn giản, máy móc của vật chất. Điều này trái ngược với bệnh chủ quan duy ý chí.

- Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định vai trò của cả vật chất và ý thức, trong đó vật chất quyết định ý thức, nhưng ý thức có tính độc lập tương đối và tác động trở lại vật chất. Bệnh chủ quan duy ý chí không phù hợp với quan điểm này vì nó phủ nhận vai trò quyết định của vật chất.

- Chủ nghĩa duy tâm khách quan thừa nhận sự tồn tại của một ý thức khách quan, tinh thần khách quan có trước và quyết định sự tồn tại của thế giới. Bệnh chủ quan duy ý chí, mặc dù cũng đề cao vai trò của ý thức, nhưng lại nhấn mạnh vai trò của ý thức chủ quan, ý thức cá nhân, khác với ý thức khách quan của chủ nghĩa duy tâm khách quan.