Ủy ban nhân dân có nhiệm vụ gì?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về lịch sử lập hiến Việt Nam, cụ thể là Hiến pháp nào lần đầu tiên ghi nhận quyền tự do ngôn luận của công dân. Sau khi nghiên cứu các bản Hiến pháp Việt Nam, có thể thấy Hiến pháp năm 1946 là bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, được Quốc hội khóa I thông qua ngày 9 tháng 11 năm 1946. Trong bản Hiến pháp này, Điều 10 đã quy định rõ quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do đi lại, tự do cư trú, tự do nghiệp, tự do tín ngưỡng, tự do tư tưởng của công dân. Các bản Hiến pháp sau này cũng tiếp tục khẳng định và cụ thể hóa quyền này, nhưng Hiến pháp năm 1946 là văn bản pháp lý đầu tiên ghi nhận điều này.

Câu hỏi yêu cầu xác định vị trí pháp lý của người đứng đầu quốc gia. Phương án 1 chỉ định nghĩa người đứng đầu quốc gia là người đứng đầu nhà nước, đây là một phần đúng nhưng chưa đầy đủ. Phương án 2 liệt kê các nhiệm vụ của nguyên thủ quốc gia, nhưng đây không phải là định nghĩa vị trí pháp lý. Phương án 3 mô tả vai trò đại diện của nguyên thủ quốc gia, cũng là một phần đúng nhưng chưa trọn vẹn. Phương án 4 đưa ra định nghĩa đầy đủ nhất về vị trí pháp lý của người đứng đầu quốc gia, bao gồm vai trò đại diện trong nước và quốc tế, cùng với việc thực hiện các nhiệm vụ pháp luật quy định. Do đó, phương án 4 là đáp án chính xác và đầy đủ nhất.

Câu hỏi yêu cầu xác định khẳng định KHÔNG đúng về mối quan hệ giữa Chính phủ với các cơ quan xét xử (Tòa án nhân dân) và cơ quan kiểm sát. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân là các cơ quan tư pháp, hoạt động độc lập trong việc thực hiện quyền tư pháp và quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, để đảm bảo sự vận hành thống nhất của hệ thống pháp luật và bảo vệ các vấn đề pháp lý quan trọng, Chính phủ có thể có sự phối hợp nhất định với Tòa án và Viện kiểm sát, đặc biệt là trong việc xây dựng và thực thi pháp luật, hoặc trong việc giải quyết các vụ án có liên quan đến các đơn vị hành chính do Chính phủ trực tiếp quản lý. Tuy nhiên, sự phối hợp này không mang tính chất "hợp" theo kiểu lệ thuộc hay điều hành lẫn nhau như một đơn vị cấp dưới với cấp trên trong cùng một hệ thống.

Phân tích các phương án:
- Phương án 1: "Chính phủ phải hợp với Tòa án nhân dân và các cơ quan kiểm sát mà đơn vị thuộc Chính phủ điều hành." Khẳng định này có thể hiểu là Chính phủ có mối liên hệ hoặc sự phối hợp nhất định với Tòa án và Viện kiểm sát, nhưng từ "điều hành" là không chính xác vì Chính phủ không điều hành Tòa án và Viện kiểm sát. Tuy nhiên, nếu hiểu "hợp" là phối hợp và "đơn vị thuộc Chính phủ điều hành" là các cơ quan, đơn vị hành chính nhà nước thuộc phạm vi quản lý của Chính phủ, thì có thể có sự phối hợp để bảo vệ pháp luật. Nhưng đây là một phát biểu gây nhầm lẫn.
- Phương án 2: "Chính phủ không phải hợp với Tòa án nhân dân và các cơ quan kiểm sát mà đơn vị thuộc Chính phủ điều hành." Đây là một khẳng định phủ định, có khả năng là đúng nếu hiểu "hợp" là không có bất kỳ mối liên hệ nào. Tuy nhiên, thực tế có sự phối hợp nhất định trong hệ thống.
- Phương án 3: "Chính phủ không hợp với Tòa án nhân dân và các cơ quan kiểm sát để bảo vệ các vấn đề về luật pháp." Khẳng định này là sai. Chính phủ, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, có trách nhiệm tham gia vào việc bảo vệ pháp luật, bao gồm cả việc phối hợp với các cơ quan tư pháp trong những trường hợp cần thiết để đảm bảo thượng tôn pháp luật. Các cơ quan này có thể phối hợp để giải quyết các vụ việc liên quan đến thi hành pháp luật, hoặc cung cấp thông tin cần thiết. Vì vậy, khẳng định "không hợp" để bảo vệ pháp luật là không đúng.

Vì câu hỏi tìm khẳng định KHÔNG đúng, và phương án 3 đưa ra một khẳng định rõ ràng là sai về chức năng và mối quan hệ trong hệ thống pháp luật, nên phương án 3 là đáp án cần tìm.

Câu hỏi yêu cầu xác định khái niệm hành pháp. Hành pháp, trong khoa học chính trị và luật pháp, thường được hiểu là một trong ba nhánh quyền lực nhà nước, cùng với quyền lập pháp (làm luật) và quyền tư pháp (xét xử). Nhánh hành pháp chịu trách nhiệm thi hành luật pháp do nhánh lập pháp ban hành và quản lý các hoạt động của nhà nước. Trong các phương án đưa ra:

- Phương án 1: "Quyền lập pháp và quyền hành pháp" - Phương án này không định nghĩa hành pháp mà chỉ liệt kê hai quyền lực khác nhau.
- Phương án 2: "Quyền lập pháp và quyền tư pháp." - Phương án này liệt kê hai quyền lực khác và không liên quan đến định nghĩa hành pháp.
- Phương án 3: "Quyền lập pháp và quyền lập hiến." - Tương tự, phương án này liệt kê hai quyền lực khác.
- Phương án 4: "Quyền lập pháp và quyền hành chính." - Đây là phương án gần nhất với khái niệm hành pháp. Quyền hành chính (hay hành pháp) là quyền thi hành và thực thi pháp luật. Tuy nhiên, câu hỏi không cung cấp một định nghĩa hoàn chỉnh mà chỉ đưa ra các cặp khái niệm. Xét về bản chất, "hành pháp" thường được hiểu là nhánh quyền lực chịu trách nhiệm thực thi pháp luật, và có thể đồng nhất hoặc liên quan chặt chẽ với "hành chính" ở cấp độ nhà nước. Do đó, phương án 4, mặc dù không phải là một định nghĩa trọn vẹn, nhưng cặp khái niệm "lập pháp và hành chính" là gần nhất với việc phân tách các chức năng cơ bản của nhà nước, trong đó "hành chính" đại diện cho khía cạnh "hành pháp".

Tuy nhiên, để trả lời chính xác câu hỏi "Khái niệm hành pháp là gì?" thì không có phương án nào định nghĩa trực tiếp "hành pháp". Nếu câu hỏi là "Hành pháp là một trong các quyền nào sau đây?". Hoặc nếu câu hỏi muốn kiểm tra sự phân chia các quyền lực, thì ta cần xem xét cấu trúc các phương án.

Giả định rằng câu hỏi muốn kiểm tra sự phân biệt giữa các quyền lực nhà nước, "hành pháp" là một nhánh quyền lực. Nhánh này thường đi đôi với việc "lập pháp" (tạo ra luật) và "tư pháp" (giải thích và áp dụng luật). "Hành chính" thường là một phần của "hành pháp", là hoạt động quản lý, điều hành. Trong bối cảnh các phương án, phương án 4 đưa ra "quyền lập pháp và quyền hành chính". Nếu hiểu "hành chính" ở đây là "hành pháp" thì đây là một cách diễn đạt không chuẩn. Tuy nhiên, nếu xem xét trong bối cảnh phân chia quyền lực, thì "lập pháp" là tạo luật, còn "hành pháp" là thi hành luật. "Hành chính" là một phần của hành pháp. Do đó, có thể suy luận rằng câu hỏi muốn tìm một phương án có chứa khái niệm liên quan đến hành pháp. Phương án 4 là "Quyền lập pháp và quyền hành chính". Nếu chúng ta coi "hành chính" ở đây là ám chỉ "quyền hành chính" tương đương với "hành pháp", thì đây là phương án hợp lý nhất trong các lựa chọn đưa ra để phân biệt với "lập pháp".

Do không có phương án nào định nghĩa trực tiếp "hành pháp", ta cần chọn phương án có các khái niệm liên quan hoặc song hành với hành pháp. "Hành pháp" là việc thực thi pháp luật, quản lý nhà nước. "Hành chính" là hoạt động quản lý, điều hành, do đó "hành chính" có mối liên hệ mật thiết và thường bao hàm trong khái niệm "hành pháp". Vì vậy, phương án 4 là lựa chọn hợp lý nhất trong các đáp án được đưa ra để chỉ về các nhánh quyền lực nhà nước, trong đó có quyền hành pháp (thông qua khái niệm hành chính).

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về chức năng và hoạt động quan trọng nhất của Chính phủ. Phương án 1 "Thông qua các dự án do Thủ tướng Chính phủ." mang tính thực thi, là một phần của hoạt động điều hành. Phương án 2 "Phiên họp Chính phủ." là nơi diễn ra các hoạt động thảo luận, quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối nội, đối ngoại, các chính sách lớn, chương trình công tác của Chính phủ, các dự án, văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ. Do đó, phiên họp Chính phủ là hoạt động quan trọng nhất, là trung tâm để Chính phủ thực hiện chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình. Vì vậy, đáp án 2 là đáp án chính xác nhất.