Quyền cơ bản nào của công dân lần đầu được ghi nhận trong Hiến pháp 2013?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về phân loại các quyền con người theo Hiến pháp năm 2013 của Việt Nam. Điều 38 Hiến pháp 2013 quy định: “Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh. – Nhà nước đầu tư, phát triển y tế công cộng, thực hiện các chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, thực hiện các chương trình y tế quốc gia, khám bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng cho nhân dân. – Nghiêm cấm các hành vi xâm phạm đến thi thể, hài cốt, bộ phận cơ thể người và các bộ phận cơ thể người. Cụ thể, quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe được xếp vào nhóm quyền về kinh tế, văn hóa, xã hội. Nhóm quyền này bao gồm các quyền liên quan đến đời sống vật chất và tinh thần của con người, như quyền lao động, quyền giáo dục, quyền y tế, quyền an sinh xã hội.

Phương án 1 sai vì quyền về chính trị liên quan đến việc tham gia vào quản lý nhà nước và xã hội, quyền bầu cử, ứng cử, tự do ngôn luận, tự do báo chí. Phương án 2 sai vì quyền tự do dân chủ và tự do cá nhân bao gồm các quyền như quyền sống, quyền tự do đi lại, tự do cư trú, quyền bất khả xâm phạm về thân thể, quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín. Phương án 4 sai vì câu hỏi đã chỉ ra một quyền cụ thể được quy định trong Hiến pháp.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về lịch sử ra đời của Tuyên ngôn Nhân quyền. Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền (Déclaration des Droits de l'Homme et du Citoyen) được thông qua vào ngày 26 tháng 8 năm 1789 trong bối cảnh Cách mạng Tư sản Pháp. Đây là một văn kiện lịch sử quan trọng, tuyên bố các quyền tự nhiên và bất khả xâm phạm của con người, trở thành nền tảng cho nhiều bản tuyên ngôn nhân quyền sau này. Do đó, đáp án chính xác nhất liên quan đến bối cảnh lịch sử ra đời của Tuyên ngôn Nhân quyền là Cách mạng tư sản.

Câu hỏi kiểm tra nhận thức về tính chất giai cấp của quyền con người và quyền công dân. Quyền con người là những quyền tự nhiên, vốn có của con người, mang tính phổ biến và không phụ thuộc vào quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính hay địa vị xã hội. Tuy nhiên, trong thực tế, việc thực hiện và bảo vệ các quyền con người có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố giai cấp, nhà nước và xã hội. Quyền công dân là những quyền mà nhà nước công nhận và bảo đảm cho công dân của mình, gắn liền với quốc tịch và chế độ chính trị của quốc gia đó. Do đó, quyền công dân mang rõ nét tính giai cấp, vì nó được quy định bởi pháp luật của nhà nước, phản ánh ý chí và lợi ích của giai cấp cầm quyền. Phương án 1 sai vì quyền con người mang tính phổ biến, không phải tính giai cấp thuần túy, mặc dù sự thực hiện có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố giai cấp. Phương án 2 sai vì quyền công dân và quyền con người có mối liên hệ chặt chẽ, quyền công dân là một bộ phận của quyền con người được nhà nước bảo đảm. Phương án 4 sai vì có phương án đúng là phương án 3. Do đó, nhận định đúng là quyền công dân có tính giai cấp.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo Hiến pháp năm 2013, cụ thể là nguyên tắc về quyền lực nhà nước là thống nhất. Theo Điều 2 Hiến pháp 2013 quy định: "Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân". Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Phương án 2 là đáp án đúng nhất vì nó phản ánh sự phân công, phối hợp quyền lực giữa các cơ quan nhà nước (Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân) để thực hiện quyền lực nhà nước thống nhất thuộc về Nhân dân. Các phương án còn lại chưa phản ánh đầy đủ và chính xác nguyên tắc này. Phương án 1 sai vì quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân, không phải thống nhất vào một đảng phái. Phương án 3 chỉ nhấn mạnh vào Quốc hội và chưa phản ánh đầy đủ sự phân công. Phương án 4 chỉ nêu Quốc hội và Chủ tịch nước, bỏ sót các cơ quan quan trọng khác.

Học thuyết tam quyền phân lập, do Montesquieu đề xướng, chia chính quyền thành ba nhánh: lập pháp, hành pháp và tư pháp, với mục đích ngăn chặn sự chuyên quyền và bảo vệ quyền tự do của công dân. Theo học thuyết này, cơ quan lập pháp (cơ quan làm luật) cần được trao cho một tập thể người vì nhiều lý do. Lý do thứ nhất là cơ quan lập pháp đại diện cho sự đa dạng của xã hội, bao gồm nhiều dân tộc, đảng phái, giai cấp, tầng lớp, vùng miền, độ tuổi khác nhau, đảm bảo rằng luật pháp phản ánh ý chí và lợi ích chung của toàn dân. Lý do thứ hai là việc ban hành pháp luật đòi hỏi sự huy động trí tuệ tập thể và sự tham gia của các quan điểm chính trị đa dạng, tạo ra một quá trình tham vấn và tranh luận toàn diện. Lý do thứ ba là pháp luật cần phải mang tính cân trọng, chắc chắn, và phải được bàn bạc, thảo luận thấu đáo để đảm bảo tính công bằng, hợp lý và khả thi. Do đó, cả ba phương án A, B và C đều hợp lý và bổ sung cho nhau để giải thích tại sao cơ quan lập pháp nên thuộc về một tập thể người theo quan điểm của học thuyết tam quyền phân lập. Vì vậy, đáp án D bao gồm tất cả các lý do trên là đáp án chính xác nhất.