Nhận định nào sau đây không thuộc về khái niệm giới?

Vai trò khác nhau giữa nam giới và nữ giới trong xã hội không phải do đặc điểm sinh học đơn thuần, cũng không chỉ do công việc hay tập tục truyền thống một cách riêng lẻ. Nguồn gốc chính của những vai trò này là do xã hội quy định.

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Do đặc điểm cấu tạo cơ thể của nam giới và nữ giới tạo nên. Mặc dù có sự khác biệt về sinh học giữa nam và nữ (ví dụ: chức năng sinh sản, sức mạnh thể chất trung bình), nhưng những khác biệt này không tự động quy định tất cả các vai trò xã hội phức tạp. Nhiều vai trò xã hội không liên quan trực tiếp đến sinh học mà do cách xã hội diễn giải và gán ghép ý nghĩa cho những khác biệt đó. Do đó, đây không phải là nguồn gốc toàn diện và chính yếu.
* Phương án 3: Do công việc của nam giới và nữ giới tạo nên. Cách giải thích này mang tính vòng vo. Công việc của nam giới và nữ giới thường là hệ quả hoặc biểu hiện của các vai trò xã hội đã được định hình trước, chứ không phải là nguồn gốc tạo ra những vai trò đó. Ví dụ, tại sao một số công việc được coi là "công việc của đàn ông" hay "công việc của phụ nữ"? Điều này thường do các quy định và kỳ vọng xã hội, chứ không phải do bản chất công việc tự thân định đoạt giới tính.
* Phương án 4: Do tập tục, truyền thống từ thế hệ đi trước để lại. Tập tục và truyền thống chắc chắn là một phần quan trọng trong việc duy trì và truyền bá các vai trò giới tính. Tuy nhiên, "tập tục, truyền thống" là một khía cạnh của "xã hội quy định". Khái niệm "xã hội quy định" rộng hơn, bao hàm cả các giá trị, chuẩn mực, luật pháp, hệ thống giáo dục, truyền thông và các tương tác xã hội hàng ngày, tất cả đều góp phần định hình vai trò giới. Vì vậy, phương án này đúng nhưng chưa đầy đủ bằng phương án 2.
* Phương án 2: Do xã hội quy định. Đây là phương án chính xác nhất. Từ góc độ xã hội học, vai trò giới tính chủ yếu là những cấu trúc xã hội (social constructs). Xã hội, thông qua các chuẩn mực, giá trị, kỳ vọng, hệ thống giáo dục, văn hóa và các định chế khác, đã định hình và gán ghép những vai trò, hành vi, trách nhiệm được coi là phù hợp cho nam giới và nữ giới. Những quy định xã hội này thay đổi theo thời gian và khác nhau giữa các nền văn hóa, chứng tỏ chúng không phải là cố định hay hoàn toàn dựa trên sinh học.

Vai trò của nam giới và nữ giới không phải là cố định mà mang tính chất động, có thể thay đổi theo thời gian và hoàn cảnh. Điều này xuất phát từ việc vai trò giới không chỉ đơn thuần là vấn đề sinh học mà chủ yếu là những cấu trúc xã hội, văn hóa được định hình bởi nhiều yếu tố.

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: "Vì thay đổi điều kiện tự nhiên, điều kiện xã hội sẽ thay đổi được vai trò giới". Phương án này đúng một phần. Điều kiện xã hội chắc chắn là yếu tố then chốt, nhưng điều kiện tự nhiên thường có ảnh hưởng gián tiếp hơn và không phải là nguyên nhân chính trực tiếp làm thay đổi vai trò giới một cách nhanh chóng. Phương án này chưa đủ toàn diện.
* Phương án 2: "Vì điều kiện kinh tế của từng quốc gia hoàn toàn có thể thay đổi nên việc thay đổi vai trò giới là dễ dàng". Điều kiện kinh tế là một yếu tố quan trọng, nhưng việc thay đổi vai trò giới không bao giờ là "dễ dàng" vì nó liên quan đến các chuẩn mực văn hóa, truyền thống sâu sắc. Hơn nữa, chỉ nhắc đến điều kiện kinh tế là chưa đủ.
* Phương án 3: "Vì vai trò của nam giới và nữ giới là khác nhau song có thể thay đổi được theo hoàn cảnh lịch sử, chính trị, điều kiện kinh tế và xã hội". Đây là phương án đầy đủ và chính xác nhất. Vai trò giới là các quy tắc, chuẩn mực xã hội áp đặt lên nam và nữ. Những quy tắc này không phải là bất biến mà được hình thành và biến đổi liên tục bởi:
* Hoàn cảnh lịch sử: Các sự kiện lịch sử, quá trình phát triển xã hội qua các thời đại đã định hình và tái định hình các kỳ vọng về vai trò của nam và nữ (ví dụ: vai trò của phụ nữ trong chiến tranh hay trong cách mạng công nghiệp).
* Chính trị: Các chính sách, luật pháp của nhà nước có thể thúc đẩy hoặc cản trở sự thay đổi vai trò giới (ví dụ: luật bình đẳng giới, luật về lao động).
* Điều kiện kinh tế: Cơ cấu kinh tế, trình độ phát triển kinh tế (từ xã hội nông nghiệp sang công nghiệp, hậu công nghiệp) ảnh hưởng sâu sắc đến sự phân công lao động, cơ hội việc làm và do đó là vai trò của nam và nữ trong gia đình và xã hội.
* Điều kiện xã hội: Các giá trị văn hóa, giáo dục, các phong trào xã hội (như phong trào nữ quyền), sự tiến bộ của khoa học công nghệ, và quan niệm về gia đình đều góp phần làm thay đổi nhận thức và thực tiễn về vai trò giới.
* Phương án 4: "Vì hiện nay nhiều nước trên thế giới đã cho phép phẫu thuật chuyển giới nên vai trò giới có thể thay đổi là lẽ đương nhiên". Phương án này đánh đồng khái niệm "vai trò giới" (gender roles - các chuẩn mực xã hội) với "chuyển giới" (transgender - liên quan đến bản dạng giới và giới tính sinh học/xã hội). Phẫu thuật chuyển giới là một vấn đề về bản dạng giới của cá nhân, không phải là nguyên nhân trực tiếp làm thay đổi các chuẩn mực vai trò của nam giới và nữ giới trong toàn xã hội. Do đó, phương án này không chính xác.

* Kết luận: Phương án 3 đưa ra một cái nhìn toàn diện và sâu sắc nhất về tính linh hoạt và các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi của vai trò giới.

Câu hỏi này đề cập đến cách gọi đúng đắn cho hành vi sinh con và cho con bú của người phụ nữ. Đây là một khái niệm mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và xã hội.

* Phân tích các phương án:
* Phương án 1: Bổn phận của người phụ nữ. "Bổn phận" thường ám chỉ một nghĩa vụ, một việc cần phải làm theo quy định, đạo lý hoặc trách nhiệm. Mặc dù việc làm mẹ có liên quan đến trách nhiệm, nhưng từ "bổn phận" chưa thể hiện hết được tính cao cả, tự nhiên và đặc biệt của việc sinh nở và nuôi con.
* Phương án 2: Thiên chức của người phụ nữ. "Thiên chức" là một thuật ngữ dùng để chỉ một chức năng, vai trò mang tính tự nhiên, cao cả, thiêng liêng, gắn liền với bản năng và sự tồn tại của loài người. Đối với phụ nữ, khả năng sinh con và nuôi dưỡng con cái được xem là một món quà, một sứ mệnh tự nhiên mà tạo hóa ban tặng, mang ý nghĩa cực kỳ lớn lao cho sự duy trì nòi giống, phát triển của gia đình và xã hội. Đây là cách diễn đạt phù hợp nhất, bao hàm cả khía cạnh sinh học, xã hội và tinh thần.
* Phương án 3: Công việc của người phụ nữ. "Công việc" là một hoạt động lao động nhằm tạo ra sản phẩm, dịch vụ hoặc hoàn thành một nhiệm vụ nào đó. Sử dụng từ "công việc" để mô tả việc sinh con và cho con bú sẽ làm mất đi tính thiêng liêng, tự nhiên và sự hy sinh cao cả vốn có của vai trò làm mẹ.
* Phương án 4: Trách nhiệm của người phụ nữ. "Trách nhiệm" cũng tương tự như "bổn phận", nhấn mạnh nghĩa vụ phải làm. Mặc dù làm mẹ đi kèm với nhiều trách nhiệm, nhưng bản thân hành động sinh con và cho con bú không chỉ đơn thuần là trách nhiệm mà còn là một khả năng sinh học đặc biệt và một vai trò tự nhiên, cao quý.

* Kết luận: "Thiên chức" là từ phù hợp và chính xác nhất để diễn tả việc sinh con và cho con bú của người phụ nữ, bởi nó thể hiện được tính chất tự nhiên, thiêng liêng, cao cả và vai trò đặc biệt mà người phụ nữ được ban tặng trong cuộc sống.

Bình đẳng giới là một khái niệm rộng, không chỉ liên quan đến một giới tính cụ thể hay một nhóm người nhất định, mà là một vấn đề mang tính xã hội toàn diện. Nó hướng tới việc đảm bảo rằng tất cả mọi người, bất kể giới tính, đều có quyền, cơ hội và nghĩa vụ như nhau trong mọi khía cạnh của cuộc sống (kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, gia đình). Việc thiếu bình đẳng giới có thể gây ra những hệ quả tiêu cực cho cả nam và nữ, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của một quốc gia và toàn cầu.

Phân tích các phương án:
* Phương án 1 (Phụ nữ và trẻ em gái vì đây là vấn đề của nữ giới): Đây là quan điểm sai lầm phổ biến. Bình đẳng giới không phải chỉ là vấn đề của phụ nữ mà là của cả nam và nữ. Định kiến giới và khuôn mẫu giới hạn ảnh hưởng đến cả hai giới, và việc đạt được bình đẳng giới sẽ mang lại lợi ích cho toàn xã hội, bao gồm cả nam giới và phụ nữ.
* Phương án 2 (Những nước đang phát triển, chỉ ở những nước này mới tồn tại những khoảng trống về vấn đề bình đẳng giới): Quan điểm này cũng không chính xác. Mặc dù các thách thức về bình đẳng giới có thể khác nhau về mức độ và hình thức, nhưng chúng tồn tại ở mọi quốc gia trên thế giới, bao gồm cả các nước phát triển. Không có quốc gia nào hoàn toàn đạt được bình đẳng giới tuyệt đối.
* Phương án 3 (Toàn xã hội, bất kể phụ nữ hay nam giới): Đây là đáp án chính xác nhất. Bình đẳng giới đòi hỏi sự tham gia và hưởng lợi của tất cả các thành viên xã hội. Nó liên quan đến việc thay đổi các khuôn mẫu, định kiến xã hội, cấu trúc quyền lực và các chính sách để đảm bảo quyền lợi và cơ hội công bằng cho tất cả mọi người, bất kể giới tính. Khi bình đẳng giới được thực hiện, toàn xã hội sẽ phát triển bền vững và công bằng hơn.
* Phương án 4 (Những người làm việc và đấu tranh cho bình đẳng giới): Những người này là chủ thể tích cực trong việc thúc đẩy bình đẳng giới, nhưng bản thân vấn đề bình đẳng giới không chỉ liên quan đến họ mà liên quan đến toàn bộ đối tượng mà họ đang đấu tranh và làm việc cho, tức là toàn xã hội. Họ là những người giải quyết vấn đề, chứ không phải là giới hạn của vấn đề.

Câu hỏi này đề cập đến một thực trạng đáng buồn trong xã hội, đó là việc ưu tiên giáo dục cho con trai hơn con gái, đặc biệt ở các gia đình có điều kiện kinh tế khó khăn. Để hiểu rõ nguyên nhân, chúng ta cần phân tích từng phương án:

* Phương án 1: "Vì con gái không có năng lực bằng con trai"
Đây là một quan niệm sai lầm và mang tính định kiến sâu sắc. Năng lực học tập và phát triển của mỗi cá nhân không phụ thuộc vào giới tính. Khoa học đã chứng minh không có sự khác biệt về năng lực trí tuệ giữa nam và nữ. Do đó, đây không phải là lý do chính xác.

* Phương án 2: "Vì con gái là 'con người ta' nên không phải đầu tư nhiều làm gì"
Quan niệm này phản ánh một khía cạnh của tư tưởng bất bình đẳng giới. Trong nhiều xã hội truyền thống, con gái được coi là sẽ đi lấy chồng và thuộc về gia đình chồng, không còn đóng góp trực tiếp vào gia đình ruột thịt. Vì vậy, việc đầu tư cho con gái (đặc biệt là giáo dục) thường bị coi là không mang lại lợi ích kinh tế lâu dài cho gia đình ruột, dẫn đến sự phân biệt đối xử trong đầu tư giáo dục. Đây là một lý do phổ biến, nhưng nó là một biểu hiện của một vấn đề lớn hơn.

* Phương án 3: "Vì tư tưởng bất bình đẳng giới còn hiện hữu trong nhiều gia đình"
Đây là câu trả lời chính xác và bao quát nhất. Tất cả các hành vi ưu tiên con trai, hay quan niệm về "con người ta" đối với con gái, đều bắt nguồn từ tư tưởng bất bình đẳng giới. Tư tưởng này cho rằng nam giới có vai trò quan trọng hơn trong xã hội và gia đình (như nối dõi tông đường, trụ cột kinh tế), trong khi nữ giới chủ yếu gắn liền với vai trò nội trợ, chăm sóc gia đình. Chính sự bất bình đẳng trong quan niệm về vai trò và giá trị của nam và nữ dẫn đến việc ưu tiên đầu tư cho con trai, đặc biệt là trong giáo dục, khi nguồn lực gia đình hạn hẹp. Các yếu tố khác như quan niệm "trọng nam khinh nữ", kỳ vọng vào việc con trai sẽ gánh vác gia đình, nuôi dưỡng cha mẹ khi về già... đều là những biểu hiện cụ thể của tư tưởng bất bình đẳng giới.

* Phương án 4: "Vì con gái chân yếu tay mềm, chỉ nên làm những công việc nhẹ nhàng như chăm sóc gia đình (giặt giũ, nội trợ…)"
Đây là một định kiến giới hạn vai trò của phụ nữ và là một biểu hiện của tư tưởng bất bình đẳng giới. Mặc dù nó giải thích một phần lý do con gái ít được khuyến khích làm các công việc nặng nhọc hoặc học các ngành nghề đòi hỏi sức lực, nhưng nó không phải là lý do cốt lõi nhất cho việc cắt giảm đầu tư giáo dục cho con gái nói chung. Sự ưu tiên giáo dục cho con trai thường liên quan đến vai trò kinh tế và xã hội được kỳ vọng, mà tư tưởng bất bình đẳng giới đã định hình.

Kết luận: Phương án 3 là đáp án đúng nhất vì nó nêu lên nguyên nhân gốc rễ, bao trùm tất cả các biểu hiện và hệ quả khác của vấn đề. Tư tưởng bất bình đẳng giới là yếu tố sâu xa nhất dẫn đến sự phân biệt đối xử trong giáo dục giữa con trai và con gái, đặc biệt trong các gia đình có điều kiện kinh tế khó khăn.