Khẳng định nào đúng về vị trí của Thủ tướng Chính phủ?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các bản Hiến pháp của Việt Nam, cụ thể là bản Hiến pháp nào quy định chức danh người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước cao nhất là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Trong lịch sử lập hiến Việt Nam, Hiến pháp năm 1980 là bản Hiến pháp đầu tiên quy định cơ quan hành chính nhà nước cao nhất là Hội đồng Bộ trưởng và người đứng đầu là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Các bản Hiến pháp khác có những quy định khác về cơ cấu tổ chức và chức danh người đứng đầu bộ máy hành chính.

Câu hỏi yêu cầu xác định cơ quan nào KHÔNG phải là cơ quan ngang Bộ của Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để trả lời đúng câu hỏi này, cần hiểu rõ về cơ cấu tổ chức của Chính phủ Việt Nam và các loại hình cơ quan thuộc Chính phủ. Các cơ quan ngang Bộ là những cơ quan thuộc Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về một hoặc một số lĩnh vực chuyên môn đối với toàn bộ nền kinh tế hoặc một số ngành, lĩnh vực và đối với các dịch vụ sự nghiệp công thuộc phạm vi quản lý của Bộ. Các cơ quan thường trực của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội khác không thuộc cơ cấu cơ quan ngang Bộ của Chính phủ. Phân tích các phương án:
1. Thanh tra Chính phủ: Là cơ quan ngang Bộ.
2. Ngân hàng Nhà nước: Là cơ quan ngang Bộ.
3. Ủy ban dân tộc: Là cơ quan ngang Bộ.
4. Vụ dân số: Là một đơn vị cấu thành bên trong một Bộ hoặc một cơ quan ngang Bộ, chứ không phải là một cơ quan ngang Bộ độc lập.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong việc ban hành quyết định khẩn cấp theo quy định của pháp luật Việt Nam. Phương án 1 là đúng vì theo Luật Tổ chức Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có quyền ban hành các quyết định, chỉ thị để chỉ đạo, điều hành và phối hợp hoạt động của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp, đặc biệt trong trường hợp cần thiết phải có biện pháp khẩn cấp. Phương án 2 không hoàn toàn chính xác vì quyền này thường thuộc về các cơ quan lập pháp hoặc các cơ quan có thẩm quyền cao hơn trong một số trường hợp nhất định, không phải là quyền mặc nhiên của Thủ tướng khi có quyết định khẩn cấp. Phương án 3 sai vì Thủ tướng không có quyền thay đổi các quy định pháp luật, mà chỉ có quyền ban hành các văn bản dưới luật hoặc các biện pháp hành chính trong phạm vi thẩm quyền. Phương án 4 sai vì việc bổ nhiệm các thành viên Chính phủ thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước theo đề nghị của Thủ tướng, không phải là quyền của Thủ tướng trong quyết định khẩn cấp.

Câu hỏi kiểm tra thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong việc thay đổi cơ cấu Chính phủ khi có trường hợp cần thiết. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ có quyền đề xuất thay đổi cơ cấu của Chính phủ trình Quốc hội. Thủ tướng Chính phủ không có quyền tự quyết định thay đổi cơ cấu Chính phủ, cũng không có quyền ban hành các quyết định khẩn cấp hay thay đổi các quy định pháp luật trong trường hợp này. Do đó, phương án 1 là phương án đúng nhất.

Câu hỏi "Chính quyền địa phương gồm cơ quan nào?" nhằm kiểm tra kiến thức về cấu trúc tổ chức của chính quyền ở cấp địa phương theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo Luật Tổ chức chính quyền nhân dân năm 2015, chính quyền địa phương bao gồm hai cấp là cấp tỉnh và cấp huyện, cấp xã. Cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương là Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. "Ban chấp hành đảng bộ" là cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ địa phương, không phải là cơ quan nhà nước thuộc chính quyền địa phương. "Các tổ chức chính trị xã hội khác" như Mặt trận Tổ quốc, Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ... có vai trò tập hợp, vận động nhân dân, giám sát và phản biện xã hội, nhưng không phải là cơ quan cấu thành của bộ máy chính quyền địa phương. Do đó, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân là hai cơ quan cấu thành chính quyền địa phương.