Phân biệt quy chế vùng lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế trên biển của quốc gia theo Công ước quốc tế về Luật biển năm 1982.
Trả lời:
Đáp án đúng:
Câu hỏi yêu cầu phân biệt hai khái niệm pháp lý quốc tế quan trọng trên biển: vùng lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế (Exclusive Economic Zone - EEZ). Để trả lời chính xác, cần nắm vững định nghĩa, phạm vi, quyền và nghĩa vụ của quốc gia ven biển đối với từng vùng theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
**Vùng lãnh hải (Territorial Sea)**:
* **Định nghĩa**: Vùng biển chủ quyền của quốc gia ven biển, kéo dài tối đa 12 hải lý tính từ đường cơ sở.
* **Phạm vi**: Bao gồm vùng nước, đáy biển và vùng trời phía trên vùng biển này. Chủ quyền của quốc gia ven biển được thực thi đầy đủ và độc quyền đối với vùng lãnh hải, tương tự như trên đất liền.
* **Quyền và Nghĩa vụ**: Quốc gia ven biển có chủ quyền hoàn toàn. Tuy nhiên, đối với tàu thuyền nước ngoài, có quyền "qua lại không gây hại" (innocent passage). Nghĩa là tàu thuyền nước ngoài có quyền đi qua vùng lãnh hải nhưng không được thực hiện các hành vi đe dọa an ninh, trật tự, hoặc gây ảnh hưởng xấu đến quốc gia ven biển.
**Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ)**:
* **Định nghĩa**: Một vùng đặc biệt nằm ngoài lãnh hải và tiếp liền với lãnh hải, kéo dài tối đa 200 hải lý tính từ đường cơ sở.
* **Phạm vi**: Bao gồm vùng nước, đáy biển và vùng trời phía trên vùng biển này. Khác với lãnh hải, quốc gia ven biển **không có chủ quyền hoàn toàn** mà chỉ có các **quyền chủ quyền** và **thẩm quyền** nhất định.
* **Quyền và Nghĩa vụ**: Quốc gia ven biển có quyền: (1) thăm dò, khai thác, bảo tồn và quản lý tài nguyên thiên nhiên, bao gồm cả tài nguyên sinh vật và phi sinh vật, dưới đáy biển, trong vùng nước và vùng đất dưới đáy biển; (2) tiến hành các hoạt động khác liên quan đến khai thác và thăm dò kinh tế vùng biển, như sản xuất năng lượng từ nước, dòng chảy và gió; (3) có thẩm quyền đối với việc xây dựng, cho phép và quy định việc sử dụng các đảo nhân tạo, các thiết bị và công trình trên biển; (4) nghiên cứu khoa học biển; (5) bảo vệ và gìn giữ môi trường biển.
* **Quyền của các quốc gia khác**: Trong EEZ, tất cả các quốc gia, có hoặc không có bờ biển, được hưởng quyền tự do hàng hải, tự do hàng không, quyền đặt dây cáp và ống ngầm, cũng như các quyền tự do sử dụng biển khác có liên quan đến các hoạt động đó.
**Điểm khác biệt cốt lõi**:
* **Bản chất pháp lý**: Lãnh hải là vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia. EEZ là vùng quốc gia có quyền chủ quyền và thẩm quyền về kinh tế.
* **Phạm vi quyền hạn**: Chủ quyền tuyệt đối ở lãnh hải; quyền chủ quyền và thẩm quyền kinh tế giới hạn ở EEZ.
* **Quyền của nước ngoài**: Quyền qua lại không gây hại ở lãnh hải; quyền tự do hàng hải, hàng không và các quyền tự do biển liên quan khác ở EEZ.
Do đó, để trả lời đúng, người học cần trình bày rõ ràng các khía cạnh trên cho từng loại vùng và nhấn mạnh sự khác biệt cơ bản giữa hai khái niệm này.
Đề thi học phần Công pháp quốc tế, hệ chính quy K62 của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Khoa Luật, Bộ môn Pháp luật Kinh doanh, diễn ra vào ngày 25/05/2022. Đề thi gồm 4 câu hỏi với thời gian làm bài 90 phút, bao gồm các chủ đề về điều kiện hình thành quốc gia, phân biệt vùng lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế, cơ chế giải quyết tranh chấp theo UNCLOS 1982, và miễn trừ ngoại giao.
4 câu hỏi 90 phút
