JavaScript is required

Một quần thể côn trùng trong một khu vực tăng trưởng với tốc độ tỷ lệ thuận với số lượng hiện tại của chúng. Nghĩa là nếu không có tác động từ bên ngoài thì số lượng P (đơn vị: con) của chúng thỏa mãn phương trình vi phân P′(t) = rP, trong đó t là biến thời gian (đơn vị: ngày) và r là một hằng số. Trường hợp mỗi ngày có a con côn trùng ngoài tự nhiên nhập vào quần thể, b con côn trùng trong quần thể chết (do tự nhiên hoặc bị ăn thịt) thì số lượng của chúng thỏa mãn phương trình vi phân P′(t) = rP + a − b. Giả sử ban đầu quần thể có 100 con, trong địa bàn của chúng mỗi ngày có thêm 5 con gia nhập quần thể và 13 con chết đi. Với r = 0.07, hãy cho biết quần thể này có tồn tại mãi không? Nếu không, khi nào chúng không còn con nào sống?

Trả lời:

Đáp án đúng:


Để phân tích sự tồn tại của quần thể côn trùng, chúng ta xem xét phương trình vi phân đã cho: P′(t) = rP + a - b. Trong đó, P(t) là số lượng côn trùng tại thời điểm t, r là tốc độ tăng trưởng tự nhiên, a là số lượng côn trùng gia nhập quần thể mỗi ngày, và b là số lượng côn trùng chết đi mỗi ngày. Với các giá trị ban đầu: P(0) = 100 con, r = 0.07, a = 5, và b = 13. Phương trình vi phân trở thành: P′(t) = 0.07P + 5 - 13 = 0.07P - 8. Để xác định sự tồn tại của quần thể, chúng ta cần giải phương trình vi phân này. 1. Tìm điểm cân bằng: Đặt P′(t) = 0. 0.07P - 8 = 0 0.07P = 8 P = 8 / 0.07 ≈ 114.28. Vì P(0) = 100 nhỏ hơn điểm cân bằng (114.28) và hệ số của P (0.07) dương, trong khi hằng số (-8) âm, điều này cho thấy quần thể sẽ giảm dần theo thời gian và cuối cùng sẽ tuyệt chủng. 2. Giải phương trình vi phân: P′(t) = 0.07P - 8 Đây là một phương trình vi phân tuyến tính bậc nhất. Chúng ta có thể tách biến hoặc sử dụng thừa số tích phân. Tách biến: dP / (0.07P - 8) = dt Lấy tích phân hai vế: ∫ dP / (0.07P - 8) = ∫ dt (1 / 0.07) * ln|0.07P - 8| = t + C1 ln|0.07P - 8| = 0.07t + 0.07C1 |0.07P - 8| = e^(0.07t + 0.07C1) = e^(0.07C1) * e^(0.07t) 0.07P - 8 = C * e^(0.07t), với C = ±e^(0.07C1) P(t) = (8 + C * e^(0.07t)) / 0.07 P(t) = 8/0.07 + (C/0.07) * e^(0.07t) Đặt C' = C/0.07, ta có nghiệm tổng quát: P(t) = 8/0.07 + C' * e^(0.07t). 3. Áp dụng điều kiện ban đầu P(0) = 100: 100 = 8/0.07 + C' * e^(0.07*0) 100 = 8/0.07 + C' C' = 100 - 8/0.07 = 100 - 800/7 = (700 - 800) / 7 = -100/7. Vậy, nghiệm riêng của bài toán là: P(t) = 8/0.07 - (100/7) * e^(0.07t) P(t) = 800/7 - (100/7) * e^(0.07t). 4. Tìm thời điểm quần thể tuyệt chủng (P(t) = 0): 0 = 800/7 - (100/7) * e^(0.07t) (100/7) * e^(0.07t) = 800/7 100 * e^(0.07t) = 800 e^(0.07t) = 8 Lấy logarit tự nhiên hai vế: ln(e^(0.07t)) = ln(8) 0.07t = ln(8) t = ln(8) / 0.07 t ≈ 2.07944 / 0.07 t ≈ 29.706 ngày. Kết luận: Quần thể này sẽ không tồn tại mãi mãi. Chúng sẽ tuyệt chủng sau khoảng 29.7 ngày.

Câu hỏi liên quan