Kỹ thuật mùa vụ có ảnh hưởng rõ nhất trên sức khỏe cây trồng và được dùng để quản lý dịch hại:

IPM (Integrated Pest Management - Quản lý dịch hại tổng hợp) là một phương pháp tiếp cận toàn diện để kiểm soát dịch hại, tập trung vào việc phòng ngừa và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, sức khỏe con người và kinh tế. Việc lựa chọn chiến thuật áp dụng IPM cần dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm:

• Ít rủi ro nhất cho sức khỏe con người và sinh vật không phải là đối tượng: Ưu tiên các biện pháp an toàn, không gây hại cho sức khỏe con người và các loài sinh vật có lợi khác.


• Ít phá vỡ các biện pháp kiểm soát tự nhiên: Hạn chế sử dụng các biện pháp có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến các cơ chế kiểm soát dịch hại tự nhiên trong hệ sinh thái.


• Phù hợp, dễ thực hiện, an toàn và hiệu quả kinh tế và kỹ thuật ngắn hạn và dài hạn: Chiến thuật IPM cần phải khả thi về mặt kỹ thuật, kinh tế, an toàn và mang lại hiệu quả lâu dài.

Tuy nhiên, việc lựa chọn chiến thuật IPM không nên chỉ dựa vào khả năng cho hiệu quả tức thời để dập dịch hoặc ngăn chặn sự bộc phát của dịch hại. Mặc dù hiệu quả nhanh chóng là quan trọng trong một số trường hợp khẩn cấp, nhưng cần xem xét các tác động dài hạn và tiềm ẩn của các biện pháp này đến hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng. Việc quá tập trung vào hiệu quả tức thời có thể dẫn đến việc sử dụng các biện pháp mạnh, gây hại cho môi trường và tạo ra các vấn đề dịch hại khác trong tương lai.

IPM (Integrated Pest Management - Quản lý dịch hại tổng hợp) là một phương pháp tiếp cận quản lý dịch hại tập trung vào việc phòng ngừa dịch hại và kiểm soát chúng bằng cách sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm:

• Biện pháp canh tác: Luân canh cây trồng, sử dụng giống kháng bệnh, vệ sinh đồng ruộng,...
• Biện pháp sinh học: Sử dụng thiên địch (ong mắt, bọ rùa,...) để kiểm soát dịch hại.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lý: Chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết và tuân thủ đúng liều lượng, cách ly.

Trong các biện pháp trên, việc tối đa hóa các yếu tố kiểm soát tự nhiên (thiên địch, điều kiện thời tiết bất lợi cho dịch hại,...) là ưu tiên hàng đầu. Điều này có nghĩa là chúng ta cần tạo điều kiện thuận lợi cho thiên địch phát triển và gây hại cho dịch hại, đồng thời thay đổi môi trường sống của dịch hại để chúng không thể tồn tại và phát triển được.

Như vậy, đáp án C là phù hợp nhất vì nó nhấn mạnh vào việc thay đổi môi trường để bất lợi cho dịch hại và tăng cường vai trò của các tác nhân chọn lọc tự nhiên, là những yếu tố kiểm soát dịch hại một cách tự nhiên và bền vững nhất.

Cơ sở khoa học của việc "Không phun thuốc trừ sâu ăn lá lúa trong vòng 40 ngày sau sạ" dựa trên các yếu tố sau:

1. Giai đoạn sinh trưởng ban đầu của lúa: Trong giai đoạn này, cây lúa tập trung vào việc phát triển hệ rễ và thân lá. Thiệt hại do sâu ăn lá gây ra thường không ảnh hưởng đáng kể đến năng suất cuối cùng nếu cây lúa khỏe mạnh.


2. Khả năng phục hồi của cây: Cây lúa có khả năng bù đắp thiệt hại do sâu ăn lá gây ra. Nếu cây khỏe, nó có thể tái tạo lá mới và tiếp tục phát triển bình thường.


3. Vai trò của thiên địch: Việc phun thuốc trừ sâu sớm có thể tiêu diệt cả thiên địch của sâu hại, làm mất cân bằng hệ sinh thái và gây ra bùng phát dịch hại sau này.


4. Tính kinh tế: Việc phun thuốc trừ sâu sớm có thể không mang lại hiệu quả kinh tế, vì thiệt hại do sâu ăn lá gây ra có thể không đáng kể so với chi phí phun thuốc.

Vì vậy, khuyến cáo này nhằm mục đích giảm thiểu việc sử dụng thuốc trừ sâu một cách không cần thiết, bảo vệ môi trường và duy trì sự cân bằng sinh thái trên đồng ruộng. Đáp án B phù hợp nhất với cơ sở khoa học này.

Câu hỏi này tập trung vào nguyên nhân chính gây ra sự bùng phát dịch hại trong hệ sinh thái. Trong các lựa chọn, phương án C là chính xác nhất vì:

• Giảm đa dạng sinh học và nguồn di truyền: Khi đa dạng sinh học giảm, hệ sinh thái trở nên đơn giản hơn, mất đi các loài thiên địch và các yếu tố kiểm soát tự nhiên đối với dịch hại. Nguồn di truyền nghèo nàn cũng làm giảm khả năng thích ứng của các loài bản địa, tạo điều kiện cho dịch hại phát triển mạnh.


• Cân bằng sinh học bị phá vỡ: Hệ sinh thái khỏe mạnh có sự cân bằng giữa các loài. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ (ví dụ, do mất thiên địch hoặc sự thay đổi môi trường), dịch hại có thể sinh sôi nảy nở không kiểm soát.

Các phương án khác có thể đóng vai trò trong việc làm trầm trọng thêm tình hình, nhưng không phải là biến đổi quan trọng nhất dẫn đến sự bộc phát dịch hại:

• A. Nguồn thức ăn liên tục và dồi dào cho dịch hại: Điều này có thể góp phần làm tăng số lượng dịch hại, nhưng không phải là nguyên nhân gốc rễ của sự bùng phát.


• B. Phát triển tính kháng thuốc của nhiều loài dịch hại và sự xuất hiện của các loài dịch hại mới: Đây là hậu quả của việc sử dụng thuốc trừ sâu không hợp lý, chứ không phải là nguyên nhân chính gây ra sự bùng phát dịch hại.


• D. Môi trường đất nhiễm bẩn, vi sinh vật đất và sức khỏe con người bị ảnh hưởng: Mặc dù ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái, nhưng không trực tiếp gây ra sự bùng phát dịch hại như mất cân bằng sinh học.