Đặt 5 viên bi nhỏ lên mặt bàn trơn nhẵn rồi buông ra thì cả 5 viên bi nằm yên. Biết rằng 4 viên tích điện q < 0 như nhau nằm ở 4 đỉnh hình vuông. Viên còn lại thì nằm ở giao điểm hai đường chéo và:
Đáp án đúng: C
Để hệ thống 5 viên bi nằm yên, viên bi nằm ở tâm phải chịu lực tổng hợp bằng 0. Xét lực tác dụng lên viên bi ở tâm do 4 viên bi ở 4 đỉnh hình vuông tác dụng. Do tính đối xứng, lực tổng hợp của 4 viên bi này sẽ hướng ra ngoài theo phương của đường chéo hình vuông. Gọi q' là điện tích của viên bi ở tâm. Để viên bi ở tâm cân bằng, lực do q' tác dụng lên mỗi viên bi ở đỉnh phải hướng vào trong, tức là q' phải mang dấu dương.
Tính độ lớn của q':
Gọi a là cạnh hình vuông.
Lực do hai viên bi ở cùng cạnh hình vuông tác dụng lên viên bi ở tâm là:
F1=2.k|q||q′|(a22)2.cos45°=k|q||q′|2a2
Lực do hai viên bi ở hai đỉnh đối diện tác dụng lên viên bi ở tâm là:
F2=2.k|q||q′|(a2)2=2k|q||q′|a2
Tổng lực do 4 viên bi tác dụng lên viên bi ở tâm là:
F = F1 + F2 = k|q||q′|2a2 + 2k|q||q′|a2 = k|q||q′|(2+2)a2
Lực do hai viên bi nằm trên cùng một cạnh hình vuông tác dụng lên nhau:
F′=k|q|2a2
Để hệ cân bằng, ta có:
F = 4F'
k|q||q′|(2+2)a2 = k|q|2a2
|q′|= |q|2+24
Vậy đáp án đúng là C.