Đông Nam Bộ là vùng có mức độ đô thị hóa cao nhất cả nước, thể hiện qua tỉ lệ dân số đô thị lớn nhất so với các vùng khác. Các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương trong vùng có nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, thu hút dân cư từ các vùng khác đến sinh sống và làm việc.
Đô thị hóa tự phát thường gây ra nhiều vấn đề tiêu cực như sức ép về việc làm, ô nhiễm môi trường và mất an ninh trật tự xã hội. Trong khi đó, cải thiện đời sống nhân dân thường là mục tiêu của quy hoạch đô thị có kế hoạch, chứ không phải là hậu quả của đô thị hóa tự phát.
Gia tăng dân số nhanh chóng gây áp lực lên nguồn tài nguyên, môi trường và cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, biểu hiện rõ rệt nhất ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống là GDP bình quân đầu người giảm. Khi dân số tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế, phần GDP chia cho mỗi người sẽ ít hơn, dẫn đến mức sống giảm sút.
Nguồn tài nguyên cạn kiệt và ô nhiễm môi trường là những hậu quả khác của gia tăng dân số, nhưng chúng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống một cách gián tiếp.
Kinh tế phát triển chậm có thể do nhiều yếu tố khác nhau, không chỉ do gia tăng dân số.
Việc phân loại đô thị ở Việt Nam hiện nay dựa trên các tiêu chí chính sau: số dân, chức năng (vai trò của đô thị trong mạng lưới đô thị quốc gia), mật độ dân số, tỷ lệ dân số phi nông nghiệp và trình độ phát triển cơ sở hạ tầng (điện, đường, trường, trạm, cấp thoát nước,...).
Công nghiệp hóa phát triển mạnh mẽ thúc đẩy quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng do nhu cầu về lao động, cơ sở hạ tầng và dịch vụ tăng cao ở các khu vực đô thị.
