Câu hỏi:

I. Nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ hai (1939–1945)

1. Hòa ước Véc-xai – Oa-sinh-tơn bất công

Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, các nước thua trận (Đức, Ý) và Nhật đều bất mãn vì bị áp đặt / bị chia phần không thỏa đáng → hình thành ý chí phục thù, muốn “chia lại thế giới”.

2. Khủng hoảng kinh tế 1929–1933

Khủng hoảng làm kinh tế tư bản suy sụp, tạo điều kiện cho chủ nghĩa phát xít (Đức, Ý) và chủ nghĩa quân phiệt (Nhật) lên nắm quyền.

Các chế độ này chủ trương giải quyết khủng hoảng bằng xâm lược, mở rộng lãnh thổ.

3. Chính sách bành trướng công khai của phe phát xít

Đức tái vũ trang, nuốt Áo, Tiệp Khắc và đòi Ba Lan.

Ý xâm lược Ethiopia.

Nhật xâm lược Mãn Châu và mở rộng ở châu Á.

→ Họ công khai chuẩn bị chiến tranh.

4. Chính sách nhân nhượng của Anh – Pháp và sự bất lực của Hội Quốc Liên

Anh, Pháp nhượng bộ để tránh đối đầu, vô tình khuyến khích Đức, Ý, Nhật lấn tới.

Hội Quốc Liên không ngăn được các hành động xâm lược.

→ Không có lực cản quốc tế đủ mạnh.

5. Ngòi nổ trực tiếp

Đức tấn công Ba Lan ngày 1/9/1939.

Anh và Pháp tuyên chiến với Đức → Chiến tranh thế giới thứ hai bắt đầu.

II. Tương đồng với Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914–1918)

Hai cuộc chiến có những điểm giống nhau về nguyên nhân sâu xa:

1. Mâu thuẫn giữa các cường quốc về thuộc địa, thị trường, phạm vi ảnh hưởng.

Trước 1914: Đức muốn chia lại thuộc địa với Anh, Pháp.

Trước 1939: Đức – Ý – Nhật muốn phá trật tự sau 1918, chia lại thế giới.

2. Chủ nghĩa bành trướng và tư tưởng dân tộc cực đoan.

Trước 1914: chủ nghĩa đế quốc, bá quyền.

Trước 1939: chủ nghĩa phát xít, thuyết “không gian sinh tồn”, “Đại Đông Á”.

3. Chạy đua vũ trang, hình thành các khối quân sự đối đầu.

Trước 1914: Liên minh – Hiệp ước (Đức/Áo-Hung vs Anh/Pháp/Nga).

Trước 1939: Trục (Đức – Ý – Nhật) đối đầu Anh, Pháp (sau đó Liên Xô, Mỹ).

4. Thiếu cơ chế giữ hòa bình hiệu quả.

Trước 1914: gần như không có tổ chức quốc tế nào đủ sức ngăn chiến tranh.

Trước 1939: có Hội Quốc Liên nhưng yếu, không răn đe được phe xâm lược.