Vận chuyển thụ động là gì?

Câu hỏi yêu cầu tìm phát biểu không đúng về nhiễm sắc thể (NST) ở tế bào nhân thực. Chúng ta xét từng đáp án:

• Đáp án 1: "Trong một số giai đoạn của chu kỳ tế bào, NST gồm có 2 chromatid" - Đúng. NST tồn tại ở trạng thái 2 chromatid (NST kép) sau khi nhân đôi ở pha S của chu kỳ tế bào cho đến khi phân ly ở kỳ sau của nguyên phân hoặc giảm phân II.


• Đáp án 2: "Mỗi NST bình thường chỉ có 1 tâm động" - Đúng. Tâm động là vị trí liên kết với thoi phân bào, mỗi NST chỉ có một tâm động.


• Đáp án 3: "Trong thành phần hóa học của NST có protein" - Đúng. NST được cấu tạo từ DNA và protein (histone và non-histone).


• Đáp án 4: "Có thể thấy được NST dưới kính hiển vi quang học khi tế bào chưa phân chia" - Sai. NST chỉ có thể nhìn thấy rõ dưới kính hiển vi quang học khi tế bào đang phân chia (kỳ giữa), khi đó NST co xoắn tối đa. Ở trạng thái tế bào chưa phân chia (kỳ trung gian), NST ở dạng sợi mảnh chromatin, khó quan sát.

Vậy, đáp án không đúng là đáp án 4.

Ở tế bào động vật, sự phân chia tế bào chất (cytokinesis) xảy ra bằng cách hình thành một rãnh phân cắt (cleavage furrow) trên bề mặt tế bào. Rãnh này sâu dần vào bên trong cho đến khi tế bào chất bị chia đôi, tạo thành hai tế bào con riêng biệt.

• Phương án 1: Xuất hiện rãnh phân cắt: Đây là quá trình đặc trưng của sự phân chia tế bào chất ở tế bào động vật, do đó là đáp án đúng.


• Phương án 2: Xuất hiện đĩa tế bào: Đây là quá trình đặc trưng của sự phân chia tế bào chất ở tế bào thực vật, không phải tế bào động vật.


• Phương án 3: Màng nguyên sinh và vách phát triển vào bên trong: Quá trình này mô tả sự hình thành vách tế bào ở tế bào thực vật, không phải tế bào động vật.


• Phương án 4: Màng nguyên sinh phát triển ra ngoài tế bào: Mô tả sai lệch về quá trình phân chia tế bào chất.

ATP (Adenosine Triphosphate) là một phân tử năng lượng chính trong tế bào. Khi ATP mất đi một gốc phosphate, nó sẽ chuyển thành ADP (Adenosine Diphosphate). Quá trình này giải phóng năng lượng để tế bào sử dụng cho các hoạt động sống. Vì vậy, đáp án đúng là ADP.

Sự khuếch tán có trợ lực (facilitated diffusion) là quá trình vận chuyển các chất qua màng tế bào nhờ sự hỗ trợ của các protein vận chuyển. Các protein này có thể là:

1. Protein kênh (channel protein): Tạo thành các kênh (lỗ) trên màng, cho phép các ion hoặc phân tử nhỏ (ví dụ, nước, glucose) đi qua một cách nhanh chóng theo gradient nồng độ.


2. Protein tải (carrier protein): Gắn với chất cần vận chuyển, thay đổi hình dạng để chuyển chất đó qua màng, và sau đó trở lại hình dạng ban đầu.

Bơm (protein bơm) là một loại protein vận chuyển chủ động (active transport), sử dụng năng lượng (thường là ATP) để vận chuyển các chất ngược gradient nồng độ, chứ không phải khuếch tán có trợ lực.

Màng lipid một cách trực tiếp chỉ cho phép các chất tan trong lipid (ví dụ, các hormone steroid) hoặc các phân tử nhỏ không phân cực (ví dụ, O₂, CO₂) đi qua.

Vì vậy, đáp án đúng là các kênh trên màng.

Thành tế bào thực vật có thành phần chính là xenlulozo, một polysaccharide cấu trúc tạo nên sự vững chắc cho tế bào. Màng sinh chất được cấu tạo từ lớp phospholipid kép và protein. Không bào chứa dịch tế bào, các chất dự trữ hoặc chất thải. Màng nhân bao bọc bên ngoài nhân, cấu tạo từ lớp lipid kép và protein.