Tỷ suất giá trị thặng dư (m') phản ánh điều gì? Chọn ý đúng:

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về tư bản cố định trong kinh tế chính trị Mác - Lênin. Tư bản cố định là bộ phận tư bản sản xuất tồn tại dưới hình thái các TLSX chủ yếu (nhà xưởng, máy móc, thiết bị...) tham gia toàn bộ vào quá trình sản xuất, nhưng giá trị của nó chỉ chuyển dần từng phần vào giá trị sản phẩm. Vì vậy, đáp án 'Cả a, c' là đáp án chính xác nhất.

Giá trị của đơn vị hàng hóa được quyết định bởi thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra hàng hóa đó. Năng suất lao động ảnh hưởng đến lượng hàng hóa sản xuất ra trong một đơn vị thời gian. Khi năng suất lao động tăng lên, lượng hàng hóa sản xuất ra tăng, nhưng giá trị của một đơn vị hàng hóa giảm xuống (vì thời gian lao động hao phí để sản xuất ra một đơn vị hàng hóa giảm). Cường độ lao động là mức độ hao phí sức lao động trong một đơn vị thời gian, nó ảnh hưởng đến tổng giá trị hàng hóa được tạo ra, nhưng không ảnh hưởng đến giá trị của một đơn vị hàng hóa. Các điều kiện tự nhiên có thể ảnh hưởng đến năng suất lao động, và do đó ảnh hưởng gián tiếp đến giá trị của một đơn vị hàng hóa. Vì vậy, năng suất lao động là nhân tố chính ảnh hưởng đến số lượng giá trị của đơn vị hàng hoá.

Để sức lao động trở thành hàng hóa, cần hai điều kiện tất yếu sau: (1) Người lao động phải được tự do về thân thể, có quyền sở hữu sức lao động của mình và có quyền bán sức lao động đó. (2) Người lao động không có tư liệu sản xuất (TLSX) hoặc của cải gì khác để có thể tự mình tạo ra sản phẩm và phải bán sức lao động để kiếm sống. Vì vậy, đáp án đúng là 'Cả b và c'.

Phương án 1 sai vì tăng NSLĐ làm cho giá trị một đơn vị hàng hoá giảm xuống do hao phí lao động để sản xuất một đơn vị hàng hoá giảm. Phương án 2 sai vì tăng cường độ lao động làm cho giá trị một đơn vị hàng hoá tăng lên do hao phí lao động để sản xuất một đơn vị hàng hoá tăng. Phương án 3 đúng vì tăng NSLĐ dựa trên cải tiến kỹ thuật và nâng cao tay nghề, trong khi tăng cường độ lao động chỉ là tăng lượng lao động hao phí trong một đơn vị thời gian. Vì vậy, phương án 3 là đáp án đúng duy nhất.

Tăng năng suất lao động (NSLĐ) có nghĩa là tạo ra nhiều sản phẩm hơn trong cùng một khoảng thời gian, hoặc tạo ra cùng một lượng sản phẩm trong thời gian ngắn hơn.

Phương án a: "Số sản phẩm làm ra trong một đơn vị thời gian tăng lên khi các điều khác không đổi" - Đây là định nghĩa chính xác của tăng NSLĐ.

Phương án b: "Thời gian để làm ra một sản phẩm giảm xuống, khi các điều kiện khác không đổi" - Đây cũng là một cách diễn đạt khác của việc tăng NSLĐ. Nếu thời gian sản xuất một sản phẩm giảm, thì NSLĐ tăng.

Phương án c: "Tổng số sản phẩm làm ra trong một đơn vị thời gian tăng lên còn tổng số giá trị không thay đổi" - Mệnh đề này không hoàn toàn chính xác. Việc tổng số giá trị không thay đổi không phải là điều kiện bắt buộc của tăng NSLĐ. NSLĐ tăng có thể kéo theo sự thay đổi về tổng giá trị hoặc không, tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Vì vậy, phương án d "Cả a, b, c" là không chính xác vì c không hoàn toàn đúng.