Trong tác phẩm Biện chứng của tự nhiên, Ph.Ăngghen viết: toàn bộ giới tự nhiên hữu cơ là bằng chứng liên tục nói lên rằng… là đồng nhất và không thể tách rời được.

Ý thức

Vật chất

Khả năng

Hiện thực khách quan

Có hai mặt khác nhau

Có hai mặt trái ngược nhau

Có hai mặt đối lập nhau

Sự thống nhất của các mặt đối lập

Thuyết trái đất là trung tâm của vũ trụ

Thuyết cấu tạo nguyên tử của vật chất

Thuyết ý niệm là nguồn gốc của thế giới

Thuyết mặt trời là trung tâm của vũ trụ

Tù trung thân

Tử hình (thiêu sống)

Giam lỏng

Tha bổng

Giai cấp vô sản

Giai cấp nông dân

Giai cấp tư sản

Giai cấp địa chủ phong kiến

Nước Anh

Nước Đức

Nước Pháp

Nước Ba lan

Vận động chỉ là vận động cơ giới

Vận động bao gồm cả vận động hoá học và sinh học

Vận động là sự biến đổi chung

Vận động là phương thức tồn tại của sinh vật

Chủ nghĩa duy cảm

Chủ nghĩa duy lý

Chủ nghĩa kinh nghiệm

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Do ý niệm bẩm sinh

Do kết quả của quá trình nhận thức

Do thượng đế ban tặng

Do hoạt động thực tiễn

Giải thích vận động là sự thay đổi vị trí trong không gian

Cho nguyên nhân vận động là do lực tác động

Giải thích tự thân vận động của vật chất bằng mâu thuẫn nội tại của sự vật và tính đa dạng của nó