Tính chất của thời đại ngày nay là:

Đại hội VII (năm 1991) của Đảng Cộng sản Việt Nam đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Cương lĩnh này xác định những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội mà nhân dân ta xây dựng, bao gồm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; do nhân dân làm chủ; có một nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu; có một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; con người được giải phóng khỏi áp bức, bất công, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc; các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; có một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới.

Sự liên minh giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức xuất phát từ việc họ có những lợi ích cơ bản thống nhất với nhau. Cả ba lực lượng này đều có nguyện vọng chung về một xã hội công bằng, dân chủ và tiến bộ, không còn áp bức và bất công. Trong đó, giai cấp công nhân đóng vai trò lãnh đạo do có hệ tư tưởng tiên tiến và khả năng tổ chức cao. Các phương án khác không bao quát được yếu tố cốt lõi này.

Nước ta hiện nay có 54 dân tộc anh em cùng chung sống trên dải đất hình chữ S. Mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa riêng, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú của văn hóa Việt Nam.