Tín hiệu được sử dụng trong cuộc hội thoại là gì

Câu hỏi ở lời trực tiếp "Mày không làm vỡ cái bát thì ai làm?" mang ý nghĩa phủ định hành động không làm vỡ của đối tượng được hỏi, đồng thời khẳng định chính đối tượng đó là người đã làm vỡ bát. Như vậy, hiệu lực của lời nói này khi chuyển sang lời gián tiếp sẽ là một lời khẳng định.

Trong tình huống này, ta cần phân tích hành vi ngôn ngữ gián tiếp.

• Lời của Con (lần 1): "Mẹ ơi! Hôm nay con được điểm 10 Toán." - Hành vi trực tiếp là thông báo về điểm số. Hành vi gián tiếp là yêu cầu hoặc nhắc nhở mẹ về lời hứa thưởng kem khi con đạt điểm 10.
• Lời của Mẹ: "Nhưng hôm nay trời lạnh thế này!" - Hành vi trực tiếp là đưa ra thông tin về thời tiết. Hành vi gián tiếp là từ chối hoặc trì hoãn việc cho con ăn kem, vì trời lạnh không thích hợp ăn kem.
• Lời của Con (lần 2): "Ứ, mẹ phải giữ đúng lời hứa chứ!" - Hành vi trực tiếp là bày tỏ sự không đồng ý và khẳng định lại yêu cầu. Hành vi gián tiếp là đòi hỏi mẹ thực hiện lời hứa.

Như vậy, có 3 hành vi ở lời gián tiếp thể hiện qua lời thứ nhất của con, lời của mẹ và lời thứ hai của con.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về hành động ngôn ngữ, cụ thể là hành động ở lời (illocutionary act). Hành động ở lời là hành động được thực hiện khi nói ra một câu, thể hiện mục đích của người nói. Trong câu "Tôi hứa với anh ngày mai tôi sẽ đến", người nói đang thực hiện hành động hứa hẹn, một hành động thuộc phạm trù hành động ở lời.

A. Hành động tạo lời (locutionary act) là hành động tạo ra những phát ngôn có nghĩa, tuân theo quy tắc ngữ pháp. Câu nói trên có nghĩa và đúng ngữ pháp, nhưng hành động tạo lời chỉ là bước đầu tiên để thực hiện các hành động ngôn ngữ khác.

B. Hành động mượn lời (perlocutionary act) là hành động gây ra một hiệu ứng hoặc tác động nào đó đến người nghe. Câu nói trên có thể khiến người nghe tin tưởng, vui vẻ, hoặc mong đợi, nhưng đây là hệ quả của hành động hứa hẹn, không phải bản chất của hành động ngôn ngữ đang được thực hiện.

C. Hành động ở lời (illocutionary act) là hành động mà người nói thực hiện khi nói ra một câu. Trong trường hợp này, hành động hứa hẹn là hành động ở lời.

D. Vì A không phải là đáp án đúng hoàn toàn và C đúng, nên D không đúng.

Vậy đáp án đúng là C.

Câu hỏi yêu cầu xác định loại biểu thức của câu "Mai tôi sẽ đến".

• Phương án A: "Biểu thức ngữ vi nguyên cấp của hành vi hứa" - Đây là một khả năng, vì câu nói này có thể được hiểu là một lời hứa sẽ thực hiện hành động đến trong tương lai.
• Phương án B: "Biểu thức ngữ vi tường minh" - Biểu thức ngữ vi tường minh là biểu thức có chứa động từ thực hiện ngôn ngữ (ví dụ: hứa, đe dọa, yêu cầu,...). Câu này không chứa động từ thực hiện ngôn ngữ, nên đây không phải là biểu thức ngữ vi tường minh.
• Phương án C: "Biểu thức ngữ vi nguyên cấp của hành vi đe dọa" - Câu này không mang ý nghĩa đe dọa. Nó mang ý nghĩa hứa hẹn hoặc thông báo về một hành động trong tương lai.
• Phương án D: "A, C đúng" - Vì C sai, nên phương án này cũng sai.

Vậy, đáp án đúng nhất là A. Câu "Mai tôi sẽ đến" là một biểu thức ngữ vi nguyên cấp của hành vi hứa, vì nó thể hiện ý định thực hiện một hành động trong tương lai mà không cần sử dụng động từ hứa một cách trực tiếp.

Câu hỏi này liên quan đến lý thuyết hành vi ngôn ngữ, cụ thể là cách thức thể hiện các hành vi ở lời như "mời", "cảm ơn", "xin lỗi".

A. Biểu thức ngữ vi tường minh: Là cách diễn đạt trực tiếp và rõ ràng ý định thực hiện một hành vi ngôn ngữ. Ví dụ: "Tôi mời bạn...", "Tôi xin lỗi vì...", "Tôi cảm ơn bạn vì...".

B. Biểu thức ngữ vi nguyên cấp: Là cách diễn đạt gián tiếp, không trực tiếp chỉ rõ hành vi ngôn ngữ đang được thực hiện. Ví dụ: "Bạn có muốn... không?" (thay vì "Tôi mời bạn..."), "Tôi rất tiếc" (thay vì "Tôi xin lỗi").

C. Biểu thức ngữ vi miêu tả: Không phù hợp trong trường hợp này.

Các hành vi "mời", "cảm ơn", "xin lỗi" *nhất thiết* phải được thực hiện bằng biểu thức tường minh để đảm bảo người nghe hiểu đúng ý định của người nói. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, chúng ta vẫn có thể sử dụng các biểu thức nguyên cấp để diễn đạt một cách lịch sự và tế nhị hơn. Vì vậy, đáp án chính xác nhất là đáp án A, vì nó nêu bật sự cần thiết của biểu thức tường minh trong việc truyền tải các hành vi ngôn ngữ này. Mặc dù có thể dùng biểu thức nguyên cấp, nhưng không phải lúc nào cũng đủ rõ ràng và trang trọng.