Theo sự phát triển của lịch sử xã hội, thứ tự sự phát triển các hình thức cộng đồng người là:

Chức năng đối nội và chức năng đối ngoại

Chức năng xã hội

Chức năng thống trị giai cấp

Chức năng đối nội

Nhà nước quản lý dân cư trên một vùng lãnh thổ nhất định

Là bộ máy quyền lực đặc biệt mang tính cưỡng chế đối với mọi thành viên trong xã hội

Nhà nước hình thành hệ thống thuế khoá để duy trì và tăng cường bộ máy cai trị

Tất cả các ý trên

Lực lượng sản xuất

Quan hệ sản xuất

Kiến trúc thượng tầng

Tất cả các ý trên

Nhiều thành phần xã hội đan xen tồn tại

Lực lượng sản xuất chưa phát triển

Năng xuất lao động thấp

Từ một nền sản xuất nhỏ là phổ biến quá độ lên CNXH không qua chế độ tư bản chủ nghĩa

Tạo ra bước nhảy vọt về chất trong quá trình sản xuất vật chất

Cải biến về chất các lực lượng sản xuất hiện có trên cơ sở biến khoa học thành lực lượng sản xuất trực tiếp

Tạo ra nền kinh tế tri thức

Tạo ra năng suất lao động cao

Giai đoạn nhận thức trực quan sinh động là giai đoạn đầu tiên của quá trình nhận thức

Giai đoạn nhận thức trực quan sinh động là giai đoạn phản ánh trực tiếp khách thể bằng các khái niệm

Giai đoạn nhận thức trực quan sinh động là giai đoạn nhận thức đối tượng bằng các hình thức: cảm giác, tri giác, biểu tượng

Giai đoạn nhận thức trực quan sinh động là giai đoạn chưa nhận thức được bản chất, quy luật của sự vật

Chủ nghĩa Duy vật biện chứng

Chủ nghĩa Duy vật siêu hình

Chủ nghĩa Duy tâm chủ quan

Nhị nguyên luận

Sự vật nào cũng có sự thống nhất giữa lượng và chất. Chất và lượng có mâu thuẫn. Sự biến đổi về lượng tích luỹ lại dẫn đến sự biến đổi về chất. Sự biến đổi căn bản về chất tạo ra bước nhảy và chuyển sự vật cũ sang sự vật mới

Sự biến đổi về chất và lượng không phải mâu thuẫn. Chỉ có sự khác nhau là lượng biến đổi nhanh hơn chất. Bước nhảy chỉ xảy ra khi chất biến đổi căn bản

Sự biến đổi về chất nhanh hơn biến đổi về lượng mới tạo ra bước thay đổi căn bản về chất. Chất cũ mất đi, sự vật cũ bị phá vỡ, sự vật mới sinh ra

Chỉ có sự thay đổi từ lượng đến chất là theo xu hướng tiến lên. Còn sự thay đổi từ chất đến lượng là không thể diễn ra

Lượng- chất có quan hệ biện chứng. Phải kiên trì tích luỹ về lượng mới có sự thay đổi về chất, tạo ra bước ngoặt. Không được nóng vội, chủ quan, duy ý chí, đốt cháy giai đoạn. Ngược lại, chỉ có thay đổi căn bản về chất mới chuyển được cái cũ sang cái mới

Lượng- chất có quan hệ biện chứng. Không được nóng vội, chủ quan, duy ý chí khi chưa tích luỹ được lượng cần thiết. Nhưng đôi khi chưa tích luỹ đủ lượng cũng phải thay đổi về chất

Lượng- chất có quan hệ biện chứng. Không được nóng vội, chủ quan, duy ý chí khi lượng đã được tích luỹ đầy đủ

Phải kiên quyết, không chần chừ, do dự, thay đổi về chất khi lượng đã được tích luỹ đủ

Chủ nghĩa duy vật lịch sử

Chủ nghĩa duy vật tầm thường

Chủ nghĩa duy tâm lịch sử

Chủ nghĩa duy tâm chủ quan