Nghĩa của từ là gì?

Trong cụm từ "Anh hùng rơm", từ "rơm" mang nghĩa phái sinh. Nghĩa gốc của "rơm" là phần thân cây lúa sau khi đã gặt, phơi khô. Tuy nhiên, trong cụm từ này, "rơm" mang nghĩa bóng, chỉ những người có vẻ ngoài oai vệ, mạnh mẽ nhưng thực chất lại yếu đuối, vô dụng. Nghĩa phái sinh là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc, thông qua các phương thức chuyển nghĩa như ẩn dụ, hoán dụ. Trong trường hợp này, "rơm" được dùng để ẩn dụ cho sự yếu đuối, dễ bị tổn thương, giống như rơm khô rất dễ cháy và nhanh tàn.

Các phương án khác không phù hợp vì:

• Nghĩa thường trực: là nghĩa cơ bản, trực tiếp của từ, không thay đổi theo ngữ cảnh.
• Nghĩa tự do: là nghĩa mà từ có được khi nó đứng một mình, không phụ thuộc vào các từ khác trong câu.
• Nghĩa trực tiếp: tương tự như nghĩa thường trực.

Câu hỏi yêu cầu tìm cụm từ mà từ "sắt" mang nghĩa tự do.

• A. Kỉ luật sắt: "Sắt" ở đây mang nghĩa là nghiêm khắc, chặt chẽ, không dễ thay đổi.
• B. Bàn tay sắt: "Sắt" mang nghĩa là mạnh mẽ, cứng rắn, quyết đoán, thường dùng để chỉ sự cai trị hoặc kiểm soát.
• C. Giường sắt: "Sắt" ở đây chỉ vật liệu làm giường, mang nghĩa tự do, chỉ kim loại sắt.
• D. Mặt sắt: "Sắt" mang nghĩa là lạnh lùng, không biểu lộ cảm xúc.

Vậy, đáp án đúng là C.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về ngữ pháp và cách sử dụng từ trong tiếng Việt, đặc biệt là sự kết hợp của các từ chỉ số lượng và quán từ.

• Phân tích: Khi đã có "cái" (một đối tượng cụ thể, số ít) ở vị trí cuối, các từ chỉ số lượng lớn hơn hoặc mang ý nghĩa phân phối thường không phù hợp ở vị trí liền trước.

• Đánh giá các phương án:

  • A. Từ “mấy”: "Mấy" thường dùng để chỉ số lượng không xác định nhưng nhiều hơn một. Ví dụ: "mấy cái", nghe có vẻ không tự nhiên khi đi sau "cái" đã xác định.
  • B. Từ chỉ hàm ý phân phối (mỗi, từng, mọi): Các từ này thường đi với danh từ số nhiều hoặc tập hợp. Ví dụ: "mỗi cái", "từng cái", "mọi cái" nghe khá gượng gạo.
  • C. Quán từ “các”: "Các" dùng để chỉ số nhiều. Ví dụ: "các cái" về mặt ngữ nghĩa thì không sai, nhưng về cách dùng thông thường sẽ không được sử dụng.
  • D. Cả A, B và C: Đây là đáp án chính xác vì cả ba loại từ trên đều ít khi xuất hiện ngay trước "cái" trong cách diễn đạt thông thường.

Vậy, đáp án đúng là D.

Trong câu "Tôi đã tặng cuốn sách đấy cho anh ta", ta có thể phân tích như sau:

• Động từ chính trong câu là "tặng".
• Bổ ngữ trực tiếp là đối tượng chịu tác động trực tiếp của hành động "tặng", trong trường hợp này là "cuốn sách đấy" (tặng cái gì?).
• Bổ ngữ gián tiếp là đối tượng nhận hành động "tặng", trong trường hợp này là "anh ta" (tặng cho ai?).

Vậy, thứ tự đúng là: bổ ngữ trực tiếp (cuốn sách đấy), bổ ngữ gián tiếp (anh ta).

Câu hỏi yêu cầu tìm ví dụ về sự thay đổi trật tự từ làm thay đổi ý nghĩa về thời gian trong tiếng Việt.

• Phương án A: "Tôi đã ăn." và "Tôi ăn đã." Cả hai câu đều diễn tả hành động ăn đã xảy ra trong quá khứ. Tuy nhiên, "Tôi ăn đã" nghe ít tự nhiên và ít phổ biến hơn so với "Tôi đã ăn". Về mặt thời gian, cả hai câu đều ám chỉ hành động đã hoàn thành. Sự khác biệt chủ yếu nằm ở sắc thái biểu cảm và tính tự nhiên của câu. Câu "Tôi đã ăn" được ưu tiên sử dụng hơn trong giao tiếp thông thường.

• Phương án B: "Hoa nở rồi." và "Nở hoa rồi." Cả hai câu này đều diễn tả trạng thái hoa đã nở. Tuy nhiên, "Hoa nở rồi." là cách diễn đạt tự nhiên và phổ biến hơn. "Nở hoa rồi." có thể được dùng trong một số ngữ cảnh nhất định, nhưng không mang lại sự thay đổi về mặt thời gian. Cả hai đều chỉ sự việc đã xảy ra.

• Phương án C: "Đã qua hè." và "Hè đã qua." Câu "Đã qua hè." nhấn mạnh việc mùa hè đã kết thúc, sự kiện này đã xảy ra và hoàn thành. Trong khi đó, "Hè đã qua." chỉ đơn giản thông báo rằng mùa hè đã đi qua, không nhất thiết nhấn mạnh vào tính hoàn thành của sự kiện. Sự khác biệt nhỏ này cho thấy có sự thay đổi về mặt thời gian khi trật tự từ thay đổi, dù không quá lớn. Tuy nhiên, "Đã qua hè" mang ý nghĩa nhấn mạnh về sự kiện đã hoàn thành hơn.

Như vậy, phương án A thể hiện rõ nhất sự thay đổi về thời trong tiếng Việt khi thay đổi trật tự từ, mặc dù sự thay đổi đó chủ yếu nằm ở sắc thái biểu cảm và tính tự nhiên của câu hơn là thay đổi hoàn toàn về thời gian.