Khối lượng giá trị thặng dư phản ánh điều gì?

Cạnh tranh giữa các ngành là sự cạnh tranh giữa các chủ thể sản xuất kinh doanh ở các ngành khác nhau của nền kinh tế. Mục đích của cạnh tranh giữa các ngành là tìm kiếm lợi nhuận cao hơn. Do tỷ suất lợi nhuận ở các ngành là khác nhau, nên các nhà tư bản sẽ đầu tư vào các ngành có tỷ suất lợi nhuận cao, làm cho cung ở ngành này tăng lên, cầu giảm xuống và tỷ suất lợi nhuận giảm. Ngược lại, ở các ngành có tỷ suất lợi nhuận thấp, các nhà tư bản sẽ rút vốn, làm cho cung giảm, cầu tăng và tỷ suất lợi nhuận tăng. Quá trình này diễn ra cho đến khi tỷ suất lợi nhuận ở các ngành khác nhau có xu hướng ngang bằng nhau, hình thành nên lợi nhuận bình quân.

Địa tô chênh lệch II là phần địa tô mà nhà tư bản kinh doanh trên ruộng đất thu được do đầu tư thêm tư bản vào ruộng đất để thâm canh, làm cho độ màu mỡ của đất tăng lên, năng suất tăng lên. Phần lợi nhuận siêu ngạch này biến thành địa tô chênh lệch II.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về mối quan hệ giữa cạnh tranh và độc quyền trong kinh tế.

Phương án 1: "Độc quyền là con đẻ của cạnh tranh, đối lập với cạnh tranh và thủ tiêu cạnh tranh" - Đây là đáp án chính xác. Cạnh tranh, khi phát triển đến một mức độ nhất định, có thể dẫn đến sự hình thành các tổ chức độc quyền. Độc quyền có xu hướng loại bỏ cạnh tranh để kiểm soát thị trường.

Phương án 2: "Độc quyền là con đẻ của cạnh tranh, đối lập với cạnh tranh nhưng không thủ tiêu cạnh tranh." - Sai. Độc quyền có xu hướng thủ tiêu cạnh tranh.

Phương án 3: "Cạnh tranh sinh ra độc quyền, chúng không đối lập nhau." - Sai. Cạnh tranh và độc quyền đối lập nhau về bản chất.

Phương án 4: "Cả a, b, c" - Sai vì các phương án b và c không đúng.

Tích lũy nguyên thủy là quá trình tích lũy vốn ban đầu để hình thành phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Quá trình này diễn ra thông qua nhiều biện pháp tàn bạo, bao gồm: tước đoạt ruộng đất của nông dân và người sản xuất nhỏ, chinh phục và bóc lột thuộc địa, trao đổi không ngang giá và bất bình đẳng trong thương mại. Do đó, cả ba phương án a, b và c đều đúng.

Nhân tố cơ bản thúc đẩy CNTB ra đời nhanh chóng là tích lũy nguyên thủy. Tích lũy nguyên thủy là quá trình tước đoạt ruộng đất và tài sản của nông dân và những người sản xuất nhỏ, tập trung vào tay một số ít người, tạo ra một lượng lớn người làm thuê và tư bản để phát triển sản xuất tư bản chủ nghĩa. Các yếu tố khác có vai trò hỗ trợ, nhưng tích lũy nguyên thủy đóng vai trò quyết định.