Khi thời gian lao động thặng dư và thời gian lao động đều tăng một lượng bằng nhau thì tỷ suất giá trị thặng dư tăng lên.
Đáp án đúng:
Tỷ suất giá trị thặng dư (m') được tính bằng công thức: m' = (Thời gian lao động thặng dư / Thời gian lao động cần thiết) * 100%.
Giả sử ban đầu thời gian lao động thặng dư là a, thời gian lao động cần thiết là b, thì m' = (a/b) * 100%.
Nếu cả hai thời gian này đều tăng một lượng x, thì tỷ suất giá trị thặng dư mới là: m' mới = ((a+x) / (b+x)) * 100%.
Để so sánh m' và m' mới, ta xét hiệu: (a+x)/(b+x) - a/b = (b(a+x) - a(b+x)) / (b(b+x)) = (bx - ax) / (b(b+x)) = x(b-a) / (b(b+x)).
Nếu a (thời gian lao động thặng dư) > b (thời gian lao động cần thiết), hiệu trên âm, tức m' mới < m'.
Nếu a < b, hiệu trên dương, tức m' mới > m'.
Vậy, khi thời gian lao động thặng dư và thời gian lao động cần thiết đều tăng một lượng bằng nhau thì tỷ suất giá trị thặng dư có thể tăng hoặc giảm, phụ thuộc vào mối quan hệ giữa thời gian lao động thặng dư và thời gian lao động cần thiết ban đầu. Do đó, câu phát biểu trên là sai.