Khi tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp tái phát, người lao động được hưởng quyền lợi về bảo hiểm xã hội như thế nào?

Chế độ bảo hiểm xã hội bao gồm: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Trong các đáp án trên, chế độ bồi thường tai nạn lao động và chế độ trợ cấp thương tật hàng tháng không phải là chế độ bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, chế độ bồi thường tai nạn lao động là trách nhiệm của người sử dụng lao động đối với người lao động bị tai nạn lao động. Chế độ trợ cấp thương tật hàng tháng là chế độ dành cho người có công với cách mạng. Do đó, đáp án phù hợp nhất là 'Chế độ bồi thường tai nạn lao động'.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, Tòa án nhân dân cấp huyện là cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa doanh nghiệp với người lao động về đóng phí bảo hiểm xã hội. Các phương án còn lại không đúng thẩm quyền.

Cơ quan quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế là Bộ Y tế. Bộ Y tế chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế trong phạm vi cả nước. Bảo hiểm xã hội Việt Nam là cơ quan thực hiện bảo hiểm y tế, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế là nơi cung cấp dịch vụ y tế cho người tham gia bảo hiểm y tế, và tổ chức bảo hiểm y tế (nếu có) là tổ chức thực hiện chức năng kinh doanh bảo hiểm y tế.

Câu hỏi yêu cầu xác định đặc điểm riêng và quan trọng nhất của quan hệ pháp luật bảo hiểm xã hội.

• Phương án 1: Mọi người lao động đều có quyền hưởng bảo hiểm xã hội. Đây là một quyền lợi quan trọng, nhưng không phải là đặc điểm riêng biệt nhất, vì nhiều chế độ khác cũng hướng đến bảo vệ quyền lợi người lao động.
• Phương án 2: Mọi người lao động đều có thể tham gia quan hệ pháp luật bảo hiểm xã hội. Điều này đúng, nhưng không phải là đặc điểm cốt lõi nhất, vì còn nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến việc tham gia (ví dụ: loại hình lao động, hợp đồng lao động).
• Phương án 3: Người hưởng bảo hiểm xã hội phải có nghĩa vụ đóng phí vào quỹ bảo hiểm xã hội. Không phải lúc nào người hưởng cũng trực tiếp đóng phí, đôi khi người sử dụng lao động đóng thay (ví dụ: bảo hiểm thất nghiệp).
• Phương án 4: Quan hệ pháp luật bảo hiểm xã hội chủ yếu mang tính bắt buộc và thường phát sinh trên cơ sở của quan hệ lao động. Đây là đặc điểm quan trọng nhất. Tính bắt buộc thể hiện sự khác biệt so với các loại bảo hiểm tự nguyện khác. Việc phát sinh trên cơ sở quan hệ lao động thể hiện sự gắn kết chặt chẽ với quá trình làm việc và đóng góp của người lao động.

Vậy, đáp án đúng nhất là phương án 4.

Người lao động đã thanh toán bảo hiểm xã hội một lần thì sẽ không còn là đối tượng được hưởng trợ cấp mai táng khi chết, vì họ đã nhận toàn bộ quyền lợi BHXH của mình trước đó. Các đối tượng khác như cán bộ, công chức, viên chức đang đóng BHXH, người lao động đã nghỉ hưu, và người lao động đang bảo lưu thời gian đóng BHXH vẫn thuộc đối tượng được hưởng trợ cấp mai táng theo quy định.