Enzym xúc tác kết hợp protoporphyrin IX và Fe⁺⁺:

Trong vàng da tắc mật, bilirubin trong máu tăng chủ yếu là bilirubin đã liên hợp (bilirubin trực tiếp). Bilirubin liên hợp là dạng hòa tan trong nước, có thể được bài tiết qua thận và xuất hiện trong nước tiểu. Bilirubin tự do (bilirubin gián tiếp) không hòa tan trong nước và không được bài tiết qua thận. Do đó, phát biểu 'xuất hiện bilirubin tự do trong nước tiểu' là sai.

Trùn huyết (hay sán máng) gây tổn thương gan và lách, dẫn đến tăng bilirubin trong máu. Bilirubin là một sắc tố màu vàng, và khi nó tăng cao, nó sẽ được bài tiết qua nước tiểu, làm cho nước tiểu có màu vàng sậm. Do đó, phát biểu "Nước tiểu của bệnh nhân bị trùn huyết thì có màu vàng sậm" là đúng.

Vàng da trước gan (vàng da tán huyết) xảy ra do sự phá hủy hồng cầu quá mức, dẫn đến tăng sản xuất bilirubin tự do. Gan không thể chuyển hóa hết lượng bilirubin này, do đó bilirubin tự do tăng cao trong máu. Vì bilirubin tự do không tan trong nước, nó không xuất hiện trong nước tiểu.

* 1. bilirubin tự do tăng cao: Đúng, do gan không kịp chuyển hóa bilirubin tự do được giải phóng từ hồng cầu bị phá hủy.
* 2. có sắc tố mật trong nước tiểu: Sai, bilirubin tự do không tan trong nước và không được bài tiết qua nước tiểu. Sắc tố mật (bilirubin đã liên hợp) chỉ xuất hiện trong nước tiểu khi có tắc nghẽn đường mật hoặc tổn thương tế bào gan.
* 3. tăng urobilinogen trong nước tiểu: Đúng, bilirubin tự do được chuyển hóa thành urobilinogen ở ruột. Lượng urobilinogen tăng lên sẽ được hấp thụ trở lại vào máu và thải qua nước tiểu.
* 4. có muối mật trong nước tiểu: Sai, muối mật không liên quan đến vàng da trước gan. Chúng xuất hiện trong nước tiểu khi có tắc nghẽn đường mật (vàng da sau gan).
* 5. tăng bilirubin toàn phần: Đúng, bilirubin toàn phần tăng là do bilirubin tự do tăng.

Vậy, các phát biểu đúng là 1, 3 và 5.

Phosphatase kiềm (ALP), gamma-glutamyl transferase (GGT), 5' nucleotidase và leucine aminopeptidase (LAP) là những enzyme thường được sử dụng để đánh giá tình trạng ứ mật. LDH, GOT, GPT không đặc hiệu cho tình trạng ứ mật.