Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ hai của Đảng Lao Động Việt Nam đã thông qua một văn kiện mang tính chất cương lĩnh. Đó là:

Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã ra chỉ thị phát động phong trào thi đua ái quốc vào ngày 27 tháng 3 năm 1948. Phong trào này có ý nghĩa quan trọng trong việc động viên toàn dân tham gia vào công cuộc kháng chiến kiến quốc.

Đầu năm 1948, Trung ương Đảng đã đề ra chủ trương thực hiện từng bước việc giảm tô, giảm tức, và tiến tới cải cách ruộng đất. Mục tiêu là từng bước thu hẹp phạm vi bóc lột của giai cấp địa chủ, cải thiện đời sống của nông dân, và tạo điều kiện cho kháng chiến thắng lợi. Các biện pháp này được thực hiện một cách thận trọng, có tính toán, để tránh gây ra những xáo trộn lớn trong xã hội và đảm bảo sự ổn định của hậu phương kháng chiến.

Khi bắt đầu xâm lược Việt Nam, thực dân Pháp đã thực hiện chiến lược "đánh nhanh thắng nhanh" nhằm nhanh chóng chiếm được Việt Nam và tránh sa lầy vào một cuộc chiến tranh kéo dài. Các phương án khác không phản ánh chiến lược ban đầu của Pháp. Phương án "Dùng người Việt đánh người Việt" là một chiến lược được Pháp sử dụng sau này, khi cuộc xâm lược gặp khó khăn và cần sự hỗ trợ từ lực lượng bản địa. "Lấy chiến tranh nuôi chiến tranh" cũng không phải là chiến lược ban đầu mà là một hệ quả của quá trình xâm lược.

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Việt Nam đứng trước tình thế "ngàn cân treo sợi tóc" với nhiều khó khăn chồng chất. Ở miền Bắc, 20 vạn quân Tưởng kéo vào với âm mưu lật đổ chính quyền cách mạng. Ở miền Nam, thực dân Pháp lợi dụng tình hình đó để xâm lược nước ta một lần nữa. Chính vì vậy, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện sách lược mềm dẻo, "dĩ hòa vi quý", chủ trương thương lượng, nhân nhượng với quân Pháp để có thời gian củng cố lực lượng, đuổi quân Tưởng về nước, tránh tình trạng phải đối phó với nhiều kẻ thù cùng một lúc.