Đặc điểm chung của quan niệm duy vật về vật chất ở thời kỳ cổ đại là gì?

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về lịch sử triết học và quan niệm về vận động, vật chất.

* Phương án 1: Các nhà triết học duy vật thời kỳ cổ đại: Quan điểm của các nhà triết học duy vật thời kỳ cổ đại thường gắn liền với các yếu tố tự nhiên như nước, lửa, khí, đất. Họ chưa có sự phân biệt rõ ràng và sâu sắc về các hình thức vận động khác nhau như cơ học, vật lý, hóa học, sinh học.
* Phương án 2: Các nhà khoa học tự nhiên và triết học thế kỷ XVII - XVIII: Vào thế kỷ XVII-XVIII, cơ học Newton phát triển mạnh mẽ và có ảnh hưởng lớn đến các lĩnh vực khoa học khác. Nhiều nhà khoa học và triết học thời kỳ này đã tuyệt đối hóa vai trò của cơ học, coi mọi vận động khác đều có thể quy về vận động cơ học. Đây là quan điểm duy vật siêu hình, máy móc.
* Phương án 3: Các nhà triết học duy vật biện chứng hiện đại: Các nhà triết học duy vật biện chứng (chủ yếu là Mác và Ăng-ghen) có quan điểm biện chứng về vận động và vật chất. Họ cho rằng vận động là thuộc tính vốn có của vật chất, vật chất tồn tại bằng cách vận động và vận động của vật chất là tự thân vận động. Họ cũng thừa nhận sự tồn tại khách quan của nhiều hình thức vận động khác nhau, từ thấp đến cao.
* Phương án 4: Các nhà triết học duy tâm thế kỷ XVII - XVIII: Các nhà triết học duy tâm cho rằng ý thức là cái có trước và quyết định vật chất. Quan điểm của họ về vận động cũng xuất phát từ ý thức chứ không phải từ bản thân vật chất.

Như vậy, phương án đúng là các nhà khoa học tự nhiên và triết học thế kỷ XVII - XVIII, những người chịu ảnh hưởng lớn từ cơ học Newton và có xu hướng giản lược mọi vận động về vận động cơ học.

Định nghĩa vật chất của Lênin nhấn mạnh rằng vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan, tồn tại độc lập với ý thức của con người và được ý thức phản ánh. Đặc tính "thực tại khách quan độc lập với ý thức của con người" là đặc tính cơ bản nhất để phân biệt vật chất với ý thức. Các đặc tính khác như vận động, biến đổi, khối lượng và quán tính là những thuộc tính vốn có của vật chất, nhưng không phải là yếu tố quyết định để phân biệt vật chất với ý thức.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các trường phái triết học duy vật. Nếu cho rằng có vật chất không vận động hoặc có vận động thuần túy ngoài vật chất, điều này đi ngược lại quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng (vật chất và vận động không tách rời nhau). Nó cũng không phù hợp với chủ nghĩa duy vật tự phát thời cổ đại (thường gắn liền vật chất với các yếu tố tự nhiên và vận động của chúng). Thay vào đó, nó gần với chủ nghĩa duy vật siêu hình thế kỷ XVII - XVIII, vốn có xu hướng xem xét vật chất một cách tĩnh tại, tách rời vận động khỏi vật chất hoặc xem vận động như một cái gì đó từ bên ngoài tác động vào.

Luận điểm "Phát triển diễn ra theo con đường tròn khép kín, là sự lặp lại đơn thuần cái cũ" thể hiện quan điểm siêu hình về sự phát triển. Quan điểm này phủ nhận tính tiến lên, tính mới của sự phát triển, cho rằng mọi thứ chỉ lặp lại một cách đơn giản. Quan điểm biện chứng duy vật và duy tâm đều thừa nhận sự phát triển, nhưng theo các cách khác nhau (duy vật nhấn mạnh tính khách quan, duy tâm nhấn mạnh vai trò của ý thức).