Con người là thể thống nhất của các mặt cơ bản:

Hệ tư tưởng

Đường lối tổ chức

Lợi ích cơ bản

Đường lối chính trị của giai cấp thống trị

Sự phát triển cao của ý thức xã hội thông thường

Sản phẩm tư duy của các nhà lý luận, các nhà khoa học

Sự khái quát tổng kết từ kinh nghiệm của ý thức xã hội thông thường

Thực tế xã hội

Chính trị

Đạo đức

Lối sống

Văn hoá

Đối tượng lao động là yếu tố động nhất và cách mạng nhất trong Lực lượng sản xuất

Tư liệu lao động là cơ sở của sự kế tục lịch sử xã hội

Cái cối xay quay bằng tay đưa lại xã hội có lãnh chúa phong kiến

Năng suất lao động xã hội là thước đo trình độ phát triển của Lực lượng sản xuất

Trong những điều kiện xác định, nguyên nhân có trước kết quả, một nguyên nhân sinh ra nhiều kết quả và ngược lại, nguyên nhân và kết quả có thể chuyển hoá cho nhau

Trong điều kiện xác định, nguyên nhân có trước kết quả, một nguyên nhân chỉ sinh ra một kết quả và ngược lại, nguyên nhân và kết quả không thể chuyển hoá cho nhau

Trong điều kiện xác định, nguyên nhân có sau kết quả. Một nguyên nhân có thể sinh ra nhiều kết quả và ngược lại. Nguyên nhân và kết quả có thể chuyển hoá cho nhau

Trong điều kiện xác định, nguyên nhân có trước kết quả, một nguyên nhân sinh ra nhiều kết quả và ngược lại. Nguyên nhân và kết quả có thể chuyển hoá cho nhau trong quá trình vận động

Do vật chất quyết định ý thức nên chỉ cần tăng lương cho người lao động là họ sẽ hăng hái sản xuất ra nhiều sản phẩm tốt

Do vai trò tác động tích cực của ý thức nên chỉ cần thường xuyên giáo dục ý thức, tư tưởng cho người lao động là họ sẽ tự giác hăng hái sản xuất ra nhiều sản phẩm tốt

Vì vật chất và ý thức có quan hệ biện chứng nên đối với người lao động phải vừa khuyến khích vật chất vừa giáo dục chính trị tư tưởng

Vì chân lý là cụ thể nên phải tuỳ hoàn cảnh, tuỳ đối tượng cụ thể mà tăng thêm khuyến khích vật chất hoặc tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng

Cơ sở hạ tầng nào thì sinh ra kiến trúc thượng tầng ấy

Những biến đổi căn bản trong cơ sở hạ tầng sớm hay muộn cũng sẽ dẫn tới sự biến đổi căn bản trong kiến trúc thượng tầng

Cũng có những yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng cũ tồn tại dai dẳng sau khi cơ sở kinh tế sinh ra nó không tồn tại

Cơ sở hạ tầng cũ mất đi thì kiến trúc thượng tầng tương ứng với nó sẽ mất theo ngay lập tức

Cơ sở lý luận của nguyên tắc này là Nguyên lí về mối liên hệ phổ biến

Nguyên lí này đòi hỏi khi nhận thức về sự vật phải xem xét tất cả các mặt, các mối liên hệ của nó

Phải xem xét sự vật trong tính toàn vẹn và phưc tạp của nó

Căn cứ của nguyên tắc này là tư duy của con người ở mỗi thời điểm đều có thể bao quát được hết mọi mặt phong phú của sự vật

Là cơ sở, mục đích, động lực chủ yếu và trực tiếp của nhận thức và là tiêu chuẩn của chân lý

Là nguồn gốc, cơ sở, mục đích của nhận thức

Là thước đo của nhận thức tình cảm, là nguồn gốc, cơ sở, động lực của nhận thức

Thước đo để phát hiện sự đúng sai của cảm giác, của kinh nghiệm và của lí luận

Sản xuất của cải vật chất

Lưu thông hàng hoá

Sản xuất hàng hoá giản đơn và hàng hóa

Sản xuất giá trị thặng dư