Cạnh tranh trong nội bộ nhằm mục đích gì?

Căn cứ để phân chia tư bản thành tư bản bất biến và tư bản khả biến là tác dụng của từng bộ phận của tư bản trong việc sản xuất ra giá trị thặng dư. Tư bản bất biến (c) là bộ phận tư bản mà giá trị của nó không thay đổi trong quá trình sản xuất (như nhà xưởng, máy móc, nguyên vật liệu), còn tư bản khả biến (v) là bộ phận tư bản mà giá trị của nó thay đổi (tăng lên) trong quá trình sản xuất (như tiền lương trả cho công nhân), tạo ra giá trị thặng dư.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, cũng như các ngành sản xuất khác, tổng giá trị thặng dư (m) luôn lớn hơn tổng lợi nhuận (p). Điều này xuất phát từ việc lợi nhuận là hình thái biểu hiện đã được chuyển hóa của giá trị thặng dư. Cụ thể, lợi nhuận là phần giá trị thặng dư mà nhà tư bản thực tế thu được sau khi đã trừ đi các khoản chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất và lưu thông hàng hóa (ví dụ: chi phí quản lý, chi phí bán hàng, thuế...). Do đó, tổng giá trị thặng dư luôn lớn hơn tổng lợi nhuận.

Địa tô tư bản chủ nghĩa (TBCN) là phần giá trị thặng dư siêu ngạch mà nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp phải trả cho chủ đất vì đã được sử dụng đất đai của chủ đất để sản xuất. Mối quan hệ địa tô tư bản chủ nghĩa thể hiện rõ nét nhất mối quan hệ giữa hai giai cấp chính: các nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp (người thuê đất) và chủ đất (người sở hữu đất). Nhà tư bản nông nghiệp sử dụng đất để sản xuất, tạo ra giá trị thặng dư, và một phần giá trị thặng dư đó được trả cho chủ đất dưới hình thức địa tô.