Cái … và cái … có thể chuyển hóa lẫn nhau trong quá trình phát triển của sự vật.

Phạm trù triết học dùng để chỉ những gì hiện có, hiện đang tồn tại thực sự là "Hiện thực". Hiện thực bao gồm tất cả những sự vật, hiện tượng, quá trình đang tồn tại khách quan (bên ngoài ý thức) lẫn chủ quan (trong ý thức) ở một thời điểm nhất định.

Quan điểm triết học cho rằng Thượng đế và tự nhiên chỉ là một, tức là Thượng đế không phải là một thực thể tách biệt mà hòa nhập vào vạn vật trong tự nhiên. Đây chính là quan điểm của chủ nghĩa phiếm thần luận. Chủ nghĩa phiếm thần luận (Pantheism) cho rằng vũ trụ, tự nhiên và Thượng đế là đồng nhất. Tức là, Thượng đế không phải là một thực thể cá nhân hay siêu nhiên tách biệt mà chính là tất cả mọi thứ, là bản chất của vũ trụ. Các phương án khác không phù hợp vì:

• Duy vật biện chứng: nhấn mạnh vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau và thế giới vật chất vận động theo quy luật khách quan.


• Duy tâm, siêu hình: duy tâm cho rằng ý thức quyết định vật chất, siêu hình xem xét sự vật trong trạng thái tĩnh tại, không vận động, không phát triển.

Ph.Bêcơn (Francis Bacon, 1561-1626) là một triết gia người Anh, được xem là cha đẻ của chủ nghĩa duy vật kinh nghiệm và phương pháp quy nạp trong khoa học. Ông phê phán phương pháp suy diễn của Aristote và đề cao vai trò của thực nghiệm trong việc tìm kiếm chân lý. Tuy nhiên, do hạn chế của thời đại, ông tiếp cận thế giới một cách máy móc, chưa thấy được tính biện chứng của sự vật. Vì vậy, ông được coi là nhà triết học theo chủ nghĩa duy vật siêu hình.