Câu hỏi:

Chính sách hỗ trợ việc làm là một nội dung cơ bản của hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam hiện nay. Các chính sách khác như gia tăng dân số, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ cũng quan trọng nhưng không trực tiếp thuộc hệ thống an sinh xã hội.

a. Ông Sơn nghỉ việc sau 5 năm làm việc tại công ty và không đóng thêm bảo hiểm xã hội. Ông muốn nhận trợ cấp thất nghiệp. Ông Sơn có quyền nhận trợ cấp thất nghiệp từ quỹ bảo hiểm xã hội.

Sai (❌).

Cơ sở: Chế độ trợ cấp thất nghiệp thuộc quỹ Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), một chế độ nằm trong hệ thống an sinh xã hội.

Điều kiện: Để hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động phải có thời gian đóng BHTN đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động. Đồng thời, họ phải nộp hồ sơ trong vòng 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng và chưa tìm được việc làm sau 15 ngày.

Phân tích: Mặc dù ông Sơn đã đóng BHTN trong 5 năm (đủ điều kiện về thời gian đóng), nhưng trợ cấp thất nghiệp do Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp chi trả, chứ không phải Quỹ Bảo hiểm xã hội. Hai quỹ này hoạt động độc lập.

b. Chị Hương đang mang thai và làm việc ở một công ty đã đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ. Chị Hương có thể nhận trợ cấp thai sản từ quỹ bảo hiểm xã hội. Chị Hương có quyền nhận trợ cấp thai sản.

Đúng (✔️).

Cơ sở: Chế độ thai sản là một trong các chế độ của Bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Điều kiện: Chị Hương đang mang thai, làm việc và đã đóng BHXH đầy đủ. Chỉ cần chị đóng BHXH đủ thời gian theo quy định (thường là từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con) là có quyền được hưởng trợ cấp thai sản từ Quỹ Bảo hiểm xã hội.

c. Anh Nam bị tai nạn giao thông và không thể làm việc trong 2 tháng. Anh đã đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ. Anh Nam có thể nhận trợ cấp ốm đau trong thời gian nghỉ làm.

Đúng (✔️).

Cơ sở: Chế độ ốm đau là một trong các chế độ của Bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Điều kiện: Anh Nam bị tai nạn giao thông dẫn đến phải nghỉ làm để điều trị (được cơ sở y tế xác nhận), và anh đã đóng BHXH đầy đủ. Do đó, anh có quyền được hưởng trợ cấp ốm đau từ Quỹ Bảo hiểm xã hội để bù đắp thu nhập bị mất trong thời gian 2 tháng nghỉ làm.

d. Chị Hoa làm việc tại công ty và không tham gia vào bảo hiểm xã hội. Khi bị bệnh, chị không nhận được hỗ trợ từ quỹ bảo hiểm xã hội. Chị Hoa có quyền nhận trợ cấp y tế từ quỹ bảo hiểm xã hội.

Sai (❌).

Cơ sở: Chế độ Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chế độ bắt buộc trong hệ thống an sinh xã hội.

Phân tích:

Vế đầu: "Chị Hoa không nhận được hỗ trợ từ quỹ bảo hiểm xã hội" là đúng, vì chị không tham gia đóng góp nên không có quyền lợi.

Vế sau: "Chị Hoa có quyền nhận trợ cấp y tế từ quỹ bảo hiểm xã hội" là sai. Quyền lợi khám chữa bệnh được chi trả từ Quỹ Bảo hiểm Y tế, chứ không phải Quỹ Bảo hiểm xã hội (trừ trường hợp thai sản hoặc tai nạn lao động). Quan trọng hơn, vì chị Hoa không tham gia BHYT/BHXH, nên chị không có quyền nhận hỗ trợ từ quỹ.

a) Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch là nội dung của chính sách việc làm, xóa đói giảm nghèo.

Sai (❌).

Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn là nội dung chính của chính sách an sinh xã hội và bảo vệ môi trường/cải thiện chất lượng sống của người dân, không phải là nội dung trực tiếp của chính sách việc làm. Mặc dù nó gián tiếp hỗ trợ xóa đói giảm nghèo bằng cách cải thiện sức khỏe, nhưng mục tiêu cốt lõi là về môi trường và sức khỏe cộng đồng.

b) Vấn đề nước sạch vừa là vấn đề an sinh xã hội vừa là vấn đề chất lượng sống của người dân.

Đúng (✔️).

Việc tiếp cận nước sạch, an toàn với chi phí hợp lý là một trụ cột của an sinh xã hội, đặc biệt là đối với các nhóm dễ bị tổn thương. Đồng thời, nước sạch là yếu tố cơ bản và tối quan trọng quyết định chất lượng sống, sức khỏe và môi trường sống của người dân.

c) Chỉ tiêu về nước sạch và vệ sinh môi trường là một chi tiêu quan trọng đánh giá sự tăng trưởng kinh tế.

Sai (❌).

Các chỉ tiêu về nước sạch và vệ sinh môi trường là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá sự phát triển con người (HDI), chất lượng sống và phát triển bền vững. Chỉ tiêu đánh giá sự tăng trưởng kinh tế trực tiếp thường là GDP, tốc độ tăng trưởng kinh tế, hoặc thu nhập bình quân đầu người. Hai chỉ tiêu này có liên quan nhưng không trực tiếp đánh giá nhau.

d) Giải quyết vấn đề nước sạch cũng chính là thực hiện tốt quyền con người.

Đúng (✔️).

Nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã công nhận quyền con người về nước sạch và vệ sinh an toàn. Việc Nhà nước đảm bảo người dân được sử dụng nước sạch an toàn và công bằng (như mục tiêu trong Chiến lược quốc gia) chính là việc thực hiện tốt một quyền cơ bản của con người.

Khái Niệm Về Bảo Hiểm

Bảo hiểm là một cơ chế (hoạt động) thông qua đó người tham gia chấp nhận đóng một khoản phí nhất định (gọi là phí bảo hiểm) vào một quỹ tài chính chung. Quỹ này được quản lý bởi tổ chức bảo hiểm và được sử dụng để bồi thường hoặc chi trả cho những người tham gia không may gặp phải các sự kiện rủi ro đã được thỏa thuận trước trong hợp đồng (ví dụ: tai nạn, ốm đau, thiệt hại tài sản).

Tóm lại, bảo hiểm hoạt động dựa trên nguyên tắc "số đông bù số ít" và "chia sẻ rủi ro".

Vai Trò Của Bảo Hiểm Về Kinh Tế

Bảo hiểm có ba vai trò kinh tế cơ bản và quan trọng nhất đối với nền kinh tế vĩ mô và vi mô:

1. Ổn định Tài chính và Bù đắp Thiệt hại (Cơ chế Quản lý Rủi ro)

Bảo vệ tài sản và thu nhập: Vai trò trực tiếp nhất của bảo hiểm là bồi thường tài chính khi rủi ro xảy ra (hỏa hoạn, thiên tai, tai nạn, ốm đau), giúp cá nhân và doanh nghiệp nhanh chóng khắc phục hậu quả và phục hồi sản xuất, kinh doanh mà không bị phá sản hoặc mất khả năng thanh toán.

Góp phần duy trì ổn định vĩ mô: Thông qua việc bồi thường kịp thời, bảo hiểm giảm thiểu các cú sốc tài chính lớn lan rộng trong nền kinh tế, từ đó góp phần giữ vững sự ổn định kinh tế - xã hội.

2. Huy động Vốn và Phát triển Thị trường Tài chính

Tạo nguồn vốn đầu tư dài hạn: Phí bảo hiểm được thu từ hàng triệu người tham gia, tạo thành một quỹ dự trữ khổng lồ. Do rủi ro không xảy ra đồng thời, các công ty bảo hiểm sử dụng nguồn vốn này để đầu tư vào các dự án dài hạn của nền kinh tế (công trình công cộng, trái phiếu chính phủ, phát triển hạ tầng). Điều này biến bảo hiểm trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả và là nhà đầu tư tổ chức quan trọng trên thị trường vốn.

Thúc đẩy phát triển thị trường tài chính: Bảo hiểm là một cấu phần của thị trường tài chính, góp phần tạo ra các sản phẩm tài chính đa dạng, tăng tính cạnh tranh và chiều sâu của thị trường.

3. Kích thích Phát triển Sản xuất và Thương mại

Tạo niềm tin và khuyến khích đầu tư: Khi có bảo hiểm, cá nhân và doanh nghiệp giảm bớt lo lắng về rủi ro, từ đó mạnh dạn hơn trong việc đưa ra các quyết định đầu tư, mở rộng sản xuất, và ứng dụng công nghệ mới.

Thúc đẩy thương mại quốc tế: Các giao dịch thương mại, đặc biệt là xuất nhập khẩu và vận tải hàng hải, đòi hỏi phải có bảo hiểm hàng hóa và trách nhiệm, tạo sự an toàn và tin cậy cho các đối tác quốc tế. Bảo hiểm là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy giao thương toàn cầu.

Trường hợp a: Anh H tham gia nhiều loại bảo hiểm

1/ Lợi ích khi anh H tham gia các loại hình bảo hiểm

Việc anh H tham gia đầy đủ các loại bảo hiểm bắt buộc và mua thêm bảo hiểm con người mang lại sự bảo vệ toàn diện về tài chính và sức khỏe, giúp anh và gia đình an tâm trước các rủi ro:

Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc: Đảm bảo thu nhập thay thế khi anh H không may gặp rủi ro lao động (tai nạn, bệnh nghề nghiệp), ốm đau, thai sản, và quan trọng nhất là được hưởng lương hưu để đảm bảo cuộc sống khi về già.

Bảo hiểm y tế (BHYT) bắt buộc: Giúp anh giảm gánh nặng chi phí khám chữa bệnh, đặc biệt là các chi phí lớn khi điều trị nội trú hoặc bệnh hiểm nghèo.

Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Hỗ trợ anh một khoản trợ cấp thất nghiệp khi mất việc, đồng thời cung cấp dịch vụ tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề, giúp anh nhanh chóng ổn định và tìm công việc mới.

Bảo hiểm con người (Công ty Z): Cung cấp một nguồn bảo vệ tài chính bổ sung, đảm bảo các mục tiêu tài chính dài hạn (như giáo dục con cái, hưu trí) và bù đắp thu nhập lớn nếu rủi ro tử vong hoặc thương tật xảy ra.

2/ Quyền lợi bảo hiểm nếu anh H không may qua đời

Gia đình anh H có quyền được hưởng quyền lợi bảo hiểm từ cả hai nguồn: Bảo hiểm xã hội bắt buộc (chế độ Tử tuất) và Bảo hiểm con người của Công ty Z.

Quyền lợi từ Bảo hiểm xã hội (Chế độ Tử tuất):

Trợ cấp mai táng: Một khoản trợ cấp bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm anh H qua đời, chi trả cho người lo mai táng.

Trợ cấp tuất hàng tháng hoặc tuất một lần: Gia đình sẽ được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nếu có thân nhân phụ thuộc (con dưới 18 tuổi, vợ/chồng không có khả năng lao động...) hoặc được nhận trợ cấp tuất một lần nếu không có thân nhân thuộc diện trên hoặc thân nhân lựa chọn nhận một lần.

Quyền lợi từ Bảo hiểm con người (Công ty Z):

Người thụ hưởng được chỉ định trong hợp đồng (thường là vợ/chồng hoặc con cái) sẽ nhận được toàn bộ số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận. Đây là khoản tiền nhằm bù đắp thu nhập bị mất của người trụ cột.

Trường hợp b: Ông T không đóng BHXH cho người lao động

Nhận xét về việc làm của ông T

Việc ông T (chủ doanh nghiệp X) không đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc cho 12 công nhân làm việc theo hợp đồng 6 tháng là hành vi vi phạm nghiêm trọng Luật Lao động và Luật Bảo hiểm xã hội.

Theo quy định, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc. Ông T đã trốn tránh nghĩa vụ đóng góp, vi phạm nguyên tắc an sinh xã hội, dù những người này chỉ là lao động thời vụ.

Ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động

Hành vi của ông T tước đoạt các quyền lợi an sinh xã hội cơ bản của 12 người lao động, dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực sau:

Mất quyền hưởng trợ cấp ngắn hạn: Họ không được hưởng các chế độ trợ cấp thay thế thu nhập khi gặp rủi ro trong thời gian làm việc như: trợ cấp ốm đau, thai sản (nếu có), và trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Nếu rủi ro xảy ra, họ phải tự gánh chịu mọi chi phí y tế và mất thu nhập.

Mất quyền hưởng Bảo hiểm thất nghiệp: Khi hết hợp đồng 6 tháng và mất việc, họ không được nhận trợ cấp thất nghiệp hoặc các dịch vụ hỗ trợ tìm việc làm, khiến họ gặp khó khăn hơn trong việc tái hòa nhập thị trường lao động.

Thiếu hụt thời gian đóng BHXH dài hạn: Thời gian làm việc 6 tháng này không được tính vào tổng thời gian đóng BHXH. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tích lũy đủ 20 năm để hưởng lương hưu và các quyền lợi Tử tuất cho gia đình khi họ về già, làm giảm sự đảm bảo an sinh lâu dài.