Câu hỏi:

- Biện pháp so sánh: “Trí tuệ ví như chìa khóa diệu kì, mở ra cánh cửa tâm hồn”

- Tác dụng:

+ Giúp câu văn trở nên sinh động, tăng sức hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt

+ Chìa khóa được coi là biểu tượng của sự khai phá, mở ra một thế giới mới, bởi vậy khi lấy trí tuệ so sánh với chìa khóa, tác giả nhằm khẳng định rằng khi có trí tuệ con người sẽ làm chủ được bản thân, làm chủ thế giới, hơn hết còn mở ra cánh cửa tâm hồn, thấu hiểu mình và mọi người.

- Gọi tên BPTT và chỉ ra rõ từ ngữ, hình ảnh so sánh – 0,5 điểm

- HS nêu được đầy đủ hai tác dụng – 1,0 điểm

- Không trả lời: 0 điểm.

Nêu ít nhất 03 việc cần làm mới đạt điểm tối đa:

- Chăm chú, tập trung lắng nghe thầy cô giáo giảng bài, siêng năng học bài, làm bài để nắm vững kiến thức được học trong nhà trường.

- Tích cực đọc sách , báo, xem ti vi, truy cập mạng …để mở mang hiểu biết về mọi lĩnh vực trong cuộc sống.

- Luôn có thói quen thực hành trên cơ sở lý thuyết đã học

- Không ngừng học hỏi từ những điều xung quanh…

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn:

- Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp…

- Dung lượng: khoảng 200 từ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đề:

Vẻ đẹp của người anh hùng Từ Hải được gợi ra trong đoạn thơ.

c. Triển khai

Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý:

1/ Giới thiệu vấn đề nghị luận:

Bên cạnh hình tượng Thúy Kiều tài sắc vẹn toàn, Nguyễn Du cũng dụng công xây dựng hình tượng người anh hùng Từ Hải gửi gắm quan niệm của nhà thơ về người anh hùng. Vẻ đẹp của Từ Hải được gợi tả khá sinh động qua qua đoạn trích (trích thơ).

2/ Làm rõ vấn đề nghị luận:

* Vẻ đẹp của người anh hùng Từ Hải:

Vẻ đẹp của Từ Hải trong đoạn trích được miêu tả qua các phương diện: ngoại hình, tài năng, tên tuổi

 - Về ngoại hình: các cụm từ ước lệ “râu hùm”, “hàm én”, “mày ngài”, “vai năm tấc rộng”, “thân mười thước cao” đã vẽ ra tướng mạo Từ Hải phi thường. Năm nét vẽ ẩn dụ với những số đo hoành tráng đầy ấn tượng.

- Về tài năng: Võ nghệ xuất chúng, có tài thao lược, Từ Hải là một anh hùng đích thực.

- Cách giới thiệu tên tuổi, lai lịch rõ ràng.

- Từ Hải ngang tàng, bất khuất, tung hoành, khát vọng tự do, coi thường công danh và luồn cúi.

=> Từ Hải là người anh hùng lý tưởng mang khát vọng tự do, thể hiện quan niệm về người anh hùng của Nguyễn Du. 

* Đặc sắc nghệ thuật:

  - Nghệ thuật xây dựng nhân vật qua ngoại hình, tên tuổi, tài năng.

  -  Sử dụng các hình ảnh ước lệ đặc sắc.

 - Ngôn ngữ trang trọng, giàu giá trị gợi hình, gợi cảm.

* Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của đoạn văn.

Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, có sự sáng tạo trong cách viết.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội

b. Xác định đúng yêu cầu của đề:

Suy nghĩ về việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc hiện nay đối với thế hệ học sinh.

c. Triển khai

Học sinh triển khai các ý theo nhiều cách nhưng cần đúng logic, giải quyết được các yêu cầu của đề bài. Sau đây là một số gợi ý:

- Giải thích:

+ Văn hóa hiểu một cách ngắn gọn nhất là những giá trị tích cực thuộc về đời sống vật chất hoặc tinh thần mà con người tạo ra trong quá trình phát triển, hình thành một cộng đồng xã hội, quốc gia, dân tộc (văn hóa ẩm thực, văn hóa trang phục, các phong tục tập quán, văn hóa ứng xử, văn hóa giao thông…)

+ Bản sắc văn hóa là những đặc điểm cơ bản cho sắc thái văn hóa của một dân tộc, là những nét đặc trưng, độc đáo giúp phân biệt văn hóa dân tộc này với nền văn hóa dân tộc khác.

- Thực trạng của vấn đề:

Hiện nay nhiều giá trị truyền thống tốt đẹp của văn hóa dân tộc đang dần mai một, bị đánh mất bản sắc (suy đồi đạo đức xã hội, ứng xử thiếu văn hóa, ăn mặc lố lăng, sử dụng ngôn từ tục tĩu,…). Do đó thế hệ học sinh cần nêu cao trách nhiệm của bản thân trong việc giữ gìn, bảo tồn bản sắc văn học dân tộc.

- Giải pháp để giữ gìn, bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc:

+ Muốn giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cần có sự chung tay góp sức của cá nhân và toàn thể xã hội. Việc gìn giữ, phát huy những truyền thống đạo lý tốt đẹp cần có sự đóng góp của ông bà cha mẹ trong gia đình, sau đó mới đến trường lớp và xã hội,…

+ Giải pháp giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong giai đoạn hiện nay đối với thế hệ học sinh:

+ Thế hệ học sinh cần ra sức bảo tồn, quảng bá những nét đẹp văn hóa đáng tự hào của dân tộc ở mọi nơi, mọi lúc. Chúng ta hãy luôn thể hiện những giá trị văn hóa dân tộc trong đời sống hàng ngày qua lời ăn tiếng nói, trong cử chỉ, hành động của mình để hoàn thiện bản thân mình hơn mỗi ngày, góp phần tạo nên một con người văn hóa.

+ Thế hệ học sinh có thể tích cực quảng bá vẻ đẹp văn hóa dân tộc qua các trang mạng xã hội để bạn bè quốc tế biết nhiều hơn đến những nét đặc sắc về văn hóa của đát nước ta.

+ Giữ gìn, bảo tồn văn hóa không có nghĩa là chúng ta “đóng cửa” trước sự hội nhập văn hóa thế giới. Ngày nay, thế hệ học sinh chúng ta có cơ hội tiếp xúc với nền văn hóa của các quốc gia khác trên thế giới thông qua internet. Do đó, chúng ta cần tiếp thu có chọn lọc những yếu tố hiện đại, có ý nghĩa tích cực từ văn hóa các dân tộc khác trên thế giới để bồi đắp làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc mình,…

- Nêu ý kiến trái chiều và phản bác ý kiến đó:

+ Ý kiến trái chiều: Nhiều học sinh sùng văn hóa ngoại lai, học theo các thần tượng nước ngoài mà coi thường văn hóa nước nhà.

+ Ý kiến phản bác: Hội nhập văn hóa là xu hướng chung của thế giới, song điều đó không đồng nghĩa với việc “hòa tan” văn hóa. Cần giữ gìn và bảo tồn những giá trị văn hóa dân tộc cốt lõi của cha ông ta vì chính những điều đó sẽ định hình nên giá trị con người bạn, dân tộc bạn. 

* Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học nhận thức và hành động:

Hiểu tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc văn hóa, mỗi người hãy nêu cao ý thức giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong những thói quen, việc làm nhỏ bé hàng ngày.

Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

- Đảm bảo cấu trúc: Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.

- Triển khai ít nhất được hai luận điểm để làm rõ vấn đề nghị luận.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. 

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, có sự sáng tạo trong cách viết.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Nghị luận.