Câu hỏi:

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của loại hình diễn ngôn dân tộc thường gắn liền với số phận của một dân tộc khi bị xâm lăng, bị sỉ nhục hoặc thời điểm dân tộc ấy phải đối mặt với những yêu cầu mới của lịch sử. Bản chất của diễn ngôn này là thức tỉnh chủ nghĩa yêu nước, đề cao sức mạnh, bản lĩnh, lòng tự hào, tự tôn dân tộc để khẳng định vị thế/ giá trị của dân tộc trong tương quan với nhân loại. Chúng ta từng chứng kiến diễn ngôn dân tộc xuất hiện và phát triển mạnh từ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX khi Việt Nam phải đối đầu với sự xâm lăng của thực dân Pháp, đặc biệt là phong trào “khai dân trí - chấn dân khí - hậu dân sinh” nhằm nâng cao tố chất dân tộc trước yêu cầu mới của lịch sử. Đến giai đoạn 1945-1975, diễn ngôn dân tộc mà lõi cốt là chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng được đẩy tới cao trào. Điều đó thể hiện rất rõ trong ý chí “Thề quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Cuộc chiến đấu của dân tộc Việt Nam với những kẻ thù hùng mạnh nhất trong lịch sử không chỉ là cuộc chiến đấu để bảo vệ độc lập dân tộc mà còn là cuộc chiến đấu cho lẽ phải trên đời. Để động viên tối đa sức mạnh toàn dân, văn học, nghệ thuật phải trở thành vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng và văn hóa. “Bài ca ra trận” được coi là bài ca đẹp nhất của thời đại. Trong chiến tranh, toàn bộ vẻ đẹp của con người và dân tộc Việt Nam đã được các nhà văn nỗ lực khám phá từ cái nhìn sử thi và cảm hứng lãng mạn. Vị thế của người cầm bút là vị thế người phát ngôn của thời đại. Bằng sức mạnh và sự cảm hóa của nghệ thuật, nghệ sĩ là người nhân danh cộng đồng để phát đi thông điệp về lòng yêu nước và tinh thần quyết thắng của cả một dân tộc. Sức mạnh Việt Nam là sức mạnh tổng hợp, kết hợp truyền thống và thời đại.

(Nguyễn Đăng Điệp, Chiến tranh cách mạng trong văn học Việt Nam từ điểm nhìn hậu chiến, Tao đàn, 2024)

Xác định thao tác lập luận chính được sử dụng trong đoạn trích trên

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Pierre đứng ở giữa phòng, suy nghĩ về những gì vừa diễn ra. Anh cảm thấy một nỗi buồn sâu sắc và mơ hồ, như thể có điều gì đó đang chờ đợi anh ở phía trước, nhưng anh không thể biết chắc nó là gì. Trong khi đó, Natasha đứng ở góc phòng, nhìn anh với đôi mắt đầy thắc mắc, nhưng Pierre không hề hay biết về những cảm xúc của cô.

(L.Tôn-xtôi, Chiến tranh và hoà bình, NXB Văn học, 2010)

Xác định điểm nhìn trần thuật được sử dụng trong đoạn trích trên

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Cuối đời Trùng Quang nhà Trần, người chết chóc nhiều, những oan hồn không chỗ tựa nương, thường họp lại thành từng đàn lũ, hoặc gõ cửa hàng cơm để kiếm miếng ăn, hoặc đón cô gái chơi để kết duyên tạm, ai va chạm thì bệnh nguy khốn, ai cầu cúng thì thấy hết phép hay, hoành hành ở đồng nội không biết kiêng sợ gì cả. Dĩ Thành nhân lúc say rượu, cưỡi ngựa đi đến, bọn ma quỷ sợ hãi, đều tan chạy cả. Chàng kịp gọi bảo rằng:

- Các ngươi đều là những kẻ tráng sĩ, không may mắc nạn. Ta nay đến thăm, muốn đem điều lợi hại nói chuyện, xin đừng lảng tránh như vậy.

Ma quỷ lại dần dần họp lại, mời chàng lên ngồi phía trên. Dĩ Thành hiểu bảo rằng:

- Lũ người cứ thích làm cho người ta phải tai nạn, làm cho người ta phải chết chóc, chẳng hay cốt để làm gì?

[…] Chúng quỷ bùi ngùi nói:

- Đó là chúng tôi bất đắc dĩ chứ không phải là muốn như thế. Sống chẳng gặp thời, chết không phải số. Đói không có thứ gì cấp dưỡng, lui không có chốn nào tựa nương. Trong gò xương trắng, rầu rĩ cỏ rêu, trên đống cát vàng, lạnh lùng sương gió. Bỏi vậy không khỏi rủ rê bè bạn, xoay xở miếng ăn. Phương chi vận sắp đến lúc đổi thay, nhà người sẽ đến cơ tan tác. Bởi vậy Minh ty không cấm đoán, lũ tôi đã có lời xin. E rằng sang năm lại còn tệ hơn năm nay nữa.

(Nguyễn Dữ, Chuyện tướng Dạ Xoa, Truyền kì mạn lục, Nxb Hội Nhà văn, 2020)

Chi tiết kì ảo trong đoạn trích trên có ý nghĩa gì?

Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:

Mùa thu nay sao bão giông nhiều

Những cửa sổ con tàu chẳng đóng

Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm

Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh…

(Xuân Quỳnh, Tự hát, dẫn theo thivien.net)

Ý nghĩa nào KHÔNG được suy ra từ đoạn thơ trên?

Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:

Đường nở ngực. Những hàng dương liễu nhỏ

Đã lên xanh như tóc tuổi mười lăm.

Xuân ơi Xuân, em mới đến dăm năm

Mà cuộc sống đã tưng bừng ngày hội

Như hôm nay, giữa công trường đỏ bụi

Những đoàn xe vận tải nối nhau đi

Hồng Quảng, Lào Cai, Thái Nguyên, Việt Trì

Tên đất nước reo vui bao tiếng gọi...

(Tố Hữu, Bài ca mùa xuân 1961, dẫn theo thivien.net)

Đoạn thơ trên KHÔNG sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Hoa nhài gọi mùa hè về từ những buổi tối ngát hương khi những đám mây còn mơ ngủ chưa chịu thức lên cùng hồi sấm và chớp loé phía chân trời. Loa kèn không còn mang cái loa ra kêu gọi mùa xuân ở lại, mà mùa xuân đã tự thấy mình già, muốn được nghỉ ngơi sau khi vắt kiệt sức mình vào hoa đào và mưa bụi giăng giăng. Ta đã thấp thoáng nghe trong mình thèm một bát canh cua rau mùng tơi, kèm quả cà pháo giòn tan. Những nghệ sĩ vĩ cầm còn đang tìm đường trở lại dương gian trên những gốc cây một mùa lặng lẽ. Đôi cánh mỏng có những đường gân như cánh chuồn chuồn, giây lát thành hình từ cái bụng nứt đôi của một loài sâu giống hệt con dế chũi. Mấy hôm nữa thôi, một tiếng cất lên, một dàn âm thanh âm vang cứ như mọi chiếc lá xanh mới sinh ra từ hôm xuân đến, đều biết hát lên tiếng nói của màu xanh diệp lục, màu đỏ hoa phượng, màu tím bằng lăng mà loài người dù thông minh đến đâu cũng không thể hoá thân, không thể tàng hình như thế. Ta gối đầu lên mùa hè khi trong chiếc gối kia ẩn kín một nhánh nhài khiêm nhường suốt đêm phảng phất.

(Băng Sơn, Hương đầu hè, in trong Tuyển tập truyện ngắn, 2012)

Yếu tố trữ tình trong đoạn trích trên được thể hiện qua chi tiết nào?

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Vang bóng một thời chứa đựng nội dung của bất trắc, thường trực đi trên sợi dây căng giữa hai vùng sáng tối. Trong Chữ người tử tù, cái tối tăm, tàn nhẫn, lừa lọc, thô bạo của đề lao đối diện với ánh sáng của giải lụa bạch tinh khiết căng lên dưới nét chữ thần sầu của người tử tù. Càng làm nổi sự sang trọng của hai nhân cách đối nghịch: một cai ngục và một anh hùng. Ðem không khí âm u tăm tối của nghề cai ngục đối chất với nỗi khát vọng nghệ thuật và lòng quý trọng nhân tài trong tâm hồn hắn. Ðem cái chết trước mắt của người tử tù đối diện với nét chữ sống mãi của người tài tử. Ðặt cái gông trên cổ Huấn Cao, kẻ mang trong người chất tự do, ngang tàng, vùng vẫy, không khuất phục của Bá Quát. Làm cho những sự nham hiểm, hèn mọn, hút trộm máu người của bọn rệp phải rụng như mưa dưới cái lắc mạnh của người anh hùng…

(Thuỵ Khuê, Thi pháp Nguyễn Tuân, 2003)

Nội dung chính của đoạn trích trên là gì?

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Tiến sĩ Aron và nhóm của ông đã sử dụng một kính hiển vi điện tử quét để tìm hiểu về lông của kiến bạc Sahara (tên khoa học là Cataglyphis bombycina), xem điều gì sẽ xảy ra khi ánh nắng tấn công chúng. Họ cũng so sánh những con kiến bình thường với những con đã bị cạo lông để đánh giá cách ánh sáng dội lại và những con kiến bị nóng lên nhanh như thế nào dưới ánh sáng Mặt trời mô phỏng. Họ nhận thấy, những con kiến bình thường có thể phản xạ ánh sáng gấp 10 lần so với những con đã cạo lông, và có thể giữ cơ thể mát hơn đến 2 độ C dưới ánh Mặt trời mô phỏng. Kính hiển vi công suất cao tiết lộ rằng mỗi sợi lông của chú kiến có bề mặt gợn sóng và một tam giác cắt ngang. Giống như một lăng kính, các sợi lông ở lớp sau đó có thể phản xạ ánh sáng, các tia chiếu vào từng sợi đều chịu sự phản xạ nội toàn, bật khỏi những sợi lông cuối cùng thay vì truyền qua nó. Hiệu ứng gương cho phép loài kiến này làm bóng màu bạc của nó, giúp ích cho việc ngụy trang, hỗ trợ trong thông tin liên lạc giữa các con kiến, và làm giảm sự hấp thụ nhiệt từ ánh sáng Mặt trời. Cuối cùng giúp những con kiến khỏi bị thiêu đốt. Trong khi nhiều loài côn trùng và động vật ở sa mạc Sahara phải ra ngoài kiếm ăn vào ban đêm để tránh ánh nắng Mặt trời thì kiến bạc Sahara lại tung tăng được vào ban ngày. Chúng không có nỗi sợ hãi của các loài khác.

(Bí mật của loài kiến sống ung dung tự tại ở sa mạc Sahara, Theo Khoahoc.tv, ngày 19/10/2024)

Vì sao kiến bạc Sahara có thể kiếm ăn vào ban ngày?

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Các nhà khoa học thuộc Đại học Harvard (Mỹ), với trưởng nhóm là nhà địa chất Nadja Drabon, đã khám phá ra bằng chứng về cú va chạm này thông qua những lớp đá lâu đời tại Vành đai đá xanh Barberton (Barberton Greenstone Belt) - một khu vực ở Đông Bắc Nam Phi. Những dấu hiệu địa hóa và hóa thạch vi khuẩn biển được bảo tồn trong đá cho thấy thay vì bị hủy diệt, sự sống không chỉ hồi phục mà còn phát triển mạnh mẽ sau cú va chạm khủng khiếp này. Theo nghiên cứu, thiên thạch va chạm với Trái đất khoảng 3,26 tỉ năm trước có đường kính ước tính từ 37-58km, lớn hơn nhiều so với thiên thạch đã khiến loài khủng long tuyệt chủng. Loại thiên thạch có tên khoa học là "carbonaceous chondrite" này chứa nhiều các-bon và phốt pho - những yếu tố quan trọng cho sự sống. Năng lượng từ cú va chạm cực mạnh đã khiến thiên thạch bốc hơi hoàn toàn cùng với lớp trầm tích và đá mà nó va chạm vào, tạo ra một đám mây bụi và hơi đá bao phủ toàn bộ Trái Đất, biến bầu trời thành màu đen chỉ trong vài giờ. Không chỉ vậy, sóng thần khổng lồ do va chạm tạo ra đã quét sạch đáy biển và nhấn chìm các bờ biển khắp thế giới. Nhiệt độ bề mặt đại dương tăng cao đến mức lớp nước trên cùng bắt đầu sôi, tạo nên một khung cảnh khủng khiếp của sự hủy diệt. Dù những hình ảnh về sự tàn phá gần như toàn diện ấy có vẻ đáng sợ, các nhà khoa học tin rằng cú va chạm này đã đóng vai trò như một “quả bom phân bón khổng lồ” cho sự sống nguyên thủy. Sau khi bụi lắng xuống và nhiệt độ trở lại bình thường, thiên thạch đã mang đến cho Trái đất một lượng lớn phốt pho - chất dinh dưỡng cực kỳ quan trọng cho vi khuẩn. Đồng thời, sóng thần đã làm trộn lẫn các lớp nước sâu giàu sắt với các vùng nước nông, tạo ra một môi trường hoàn hảo cho các vi khuẩn và sinh vật đơn bào cổ đại phát triển mạnh mẽ.

(TTXVN, Một thiên thạch khổng lồ từng lao xuống Trái đất, lớn gấp 200 lần thiên thạch xóa sổ khủng long, Theo Tuoitre.vn, ngày 22/10/2024)

Nội dung nào KHÔNG được nhắc đến trong đoạn trích trên?

Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi:

Linh cẩu đốm và sư tử đóng vai trò sinh thái khác nhau trên đồng cỏ châu Phi, tuy nhiên mục tiêu săn mồi của chúng lại giống nhau. Sư tử là loài săn mồi hàng đầu trên đồng cỏ, chủ yếu săn các loài thú lớn và vừa như linh dương đầu bò, ngựa vằn và trâu rừng. Và những con vật này tình cờ lại là con mồi chính của linh cẩu đốm nên giữa hai bên cũng thường xuyên xảy ra mâu thuẫn. Hốc sinh thái đề cập đến tình trạng và vai trò của một loài trong hệ sinh thái, bao gồm thức ăn, môi trường sống và cách sống. Sư tử và linh cẩu đốm có những hốc tương tự trong hệ sinh thái đồng cỏ. Sư tử là loài động vật “kén chọn”, cần nhiều thịt để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày. Linh cẩu đốm cũng vậy, nhưng nếu cuộc săn mồi thất bại, chúng sẽ chọn cách tìm xác của các loài động vật khác để ăn.

Ở những vùng lãnh thổ chồng lấn, số lượng con mồi bị hạn chế nên mâu thuẫn giữa hai bên lại càng diễn ra sâu sắc bởi linh cẩu sẽ tìm và ăn thức ăn thừa của kẻ khác. Không những thế, chúng còn lập thành các băng nhóm chuyên đi cướp con mồi của sư tử.

Sư tử là động vật xã hội, thường xuất hiện theo đàn, săn những con mồi lớn thông qua phân công lao động và hợp tác. Linh cẩu đốm cũng đi săn theo nhóm và là những thợ săn có tính hợp tác cao. Các nhóm linh cẩu đốm thường tạo thành một nhóm gồm hàng chục cá thể, hợp tác chặt chẽ và săn mồi thông qua hợp tác chiến thuật. Cách hợp tác hiệu quả hơn này mang lại cho linh cẩu đốm một lợi thế lớn và khiến chúng trở thành một trong những kẻ săn mồi hung hãn nhất trong số các loài ăn thịt.

(Đức Khương, Tại sao sư tử và linh cẩu luôn tỏ ra bất hòa với nhau?, Theo khoahoc.tv, ngày 14/10/2024)

Xác định nội dung chính của đoạn trích trên