Xét về bản chất, thuế Hải quan là:

Việc kiểm tra thực tế hàng hóa cần có sự tham gia của người khai hải quan (hoặc đại diện hợp pháp của họ) sau khi tờ khai hải quan đã được đăng ký và hàng hóa đã được đưa đến địa điểm kiểm tra. Quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong quá trình kiểm tra, đồng thời tạo điều kiện để người khai hải quan giải trình các vấn đề liên quan đến hàng hóa nếu có. Tuy nhiên, có những trường hợp đặc biệt mà việc kiểm tra có thể được thực hiện vắng mặt theo quy định của luật hải quan.

Theo quy định hiện hành, tỷ giá giữa đồng Việt Nam (VND) với đồng tiền nước ngoài dùng để xác định trị giá tính thuế được lấy từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (tức Ngân hàng Trung ương Việt Nam). Các ngân hàng thương mại có thể sử dụng tỷ giá này để thực hiện các giao dịch, nhưng tỷ giá chính thức cho mục đích tính thuế do Ngân hàng Nhà nước công bố.

Theo Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, các trường hợp được miễn thuế bao gồm:

- Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của tổ chức, cá nhân nước ngoài được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ tại Việt Nam trong định mức phù hợp với Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Các trường hợp khác không được miễn thuế.

Kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu do cơ quan kiểm tra chất lượng hàng hóa chuyên ngành thực hiện. Hải quan có trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ, thủ tục, và phối hợp với cơ quan kiểm tra chất lượng chuyên ngành.

Theo quy định của pháp luật hải quan, việc áp dụng hình thức giám sát trực tiếp của công chức hải quan đối với hàng hóa lưu giữ, vận chuyển ngoài phạm vi, địa bàn hoạt động hải quan chỉ được thực hiện khi cần thiết và do Cục trưởng Cục hải quan quyết định. Điều này nhằm đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả trong công tác quản lý, giám sát hải quan, đồng thời phù hợp với tình hình thực tế.