Sau Chiến tranh lạnh (1989) nội dung chủ yếu trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc là xây dựng sức mạnh

Sự thành bại trong công cuộc cải cách, đổi mới của các nước

Sự lớn mạnh của các lực lượng cách mạng thế giới

Sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa

Sự phát triển thực lực về kinh tế, chính trị, quân sự của các nước lớn

Sự phát triển của các lực lượng cách mạng hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội

Sự xuất hiện và ngày càng mở rộng của các công ty độc quyền

Quá trình hình thành các trung tâm kinh tế tài chính Tây Âu và Nhật Bản

Sự xuất hiện và chi phối nền kinh tế thế giới của tư bản tài chính

Phát triển kinh tế

Hội nhập quốc tế

Phát triển quốc phòng

Ổn định chính trị

Vươn lên chi phối, lãnh đạo thế giới

Dùng sức mạnh kinh tế thao túng mọi hoạt động khác

Chuẩn bị đề ra chiến lược mới

Thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình

Tư bản tài chính xuất hiện và chi phối thế giới

Các trung tâm kinh tế- tài chính Tây Âu và Nhật Bản ra đời

Sự phát triển của các cường quốc và Liên minh châu Âu (EU)

Sự xuất hiện và ngày càng mở rộng của các tổ chức độc quyền

Tăng cường liên kết khu vực để tăng cường tiềm lực kinh tế, quân sự

Hòa bình, hợp tác và phát triển

Cạnh tranh khốc liệt để tồn tại

Cùng tồn tại trong hòa bình, các bên cùng có lợi

Tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng

Nguy cơ cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên

Chiến tranh, xung đột ở nhiều khu vực trên thế giới

Chủ nghĩa khủng bố hoành hành

Trật tự thế giới “đa cực”, với sự vươn lên của nhiều cường quốc

Thời cơ và thách thức với mỗi quốc gia, dân tộc

Điều kiện để các nước tập trung phát triển kinh tế, xây dựng sức mạnh quốc gia tổng hợp

Xung đột quân sự, khủng bố li khai ở nhiều khu vực trên thế giới

Do sự vươn lên mạnh mẽ của Nhật Bản và các nước Tây Âu

Liên Xô và Mĩ quá tốn kém trong việc chạy đua vũ trang

“cực” Liên Xô đã tan rã, hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới không tồn tại

Nền kinh tế Liên Xô ngày càng lâm vào tình trạng trì trệ, khủng hoảng

Mĩ thiết lập trật tự thế giới “đơn cực”, nhằm thực hiện âm mưu bá chủ thế giới

Ảnh hưởng của Mĩ bị thu hẹp ở nhiều nơi

Mĩ lâm vào cuộc khủng hoảng chính trị sau vụ khủng bố ngày 11/09/2001

Mĩ thay đổi chính sách đối ngoại, mở rộng quan hệ hợp tác với nhiều nước trên thế giới