Một doanh nghiệp có 1 TSCĐ là 50 tỷ đã khấu hao lũy kế được 30 tỷ, doanh nghiệp quyết định thanh lý TSCĐ này với số tiền là 10 tỷ. Vậy, số liệu phản ánh lên báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp trong mục tiền thu từ thanh lý TSCĐ là bao nhiêu?

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về việc phân loại dòng tiền trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp. Cụ thể, khi doanh nghiệp chi tiền mua chứng khoán nắm giữ vì mục đích kinh doanh (không phải tương đương tiền), khoản chi này được phản ánh vào hoạt động kinh doanh. Hoạt động kinh doanh bao gồm các hoạt động tạo ra doanh thu chủ yếu của doanh nghiệp và các hoạt động khác không phải là hoạt động đầu tư hay hoạt động tài chính. Việc mua bán chứng khoán vì mục đích kinh doanh là một phần của hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ, hoặc các tài sản khác phục vụ cho hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp.

Câu hỏi yêu cầu xác định khoản mục nào thể hiện tiền chi từ mua chứng khoán kinh doanh trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp. Theo chuẩn mực kế toán, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp tập trung vào việc điều chỉnh lợi nhuận trước thuế để phản ánh các dòng tiền. Việc mua, bán chứng khoán kinh doanh là một hoạt động đầu tư, và khi thực hiện theo phương pháp gián tiếp, sự thay đổi này (tăng hay giảm) sẽ được trình bày như một khoản điều chỉnh trong phần Lập lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động kinh doanh, hoặc được trình bày riêng biệt trong phần lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động đầu tư. Tuy nhiên, câu hỏi đang hỏi về "tiền chi từ mua chứng khoán kinh doanh". Trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp, mục "Tăng, giảm chứng khoán kinh doanh" là một điều chỉnh cho lợi nhuận trước thuế để phản ánh sự thay đổi trong dòng tiền liên quan đến hoạt động này. Cụ thể, khi mua chứng khoán kinh doanh (tức là chi tiền để mua), điều này làm giảm dòng tiền của doanh nghiệp, và khoản mục "Tăng, giảm chứng khoán kinh doanh" sẽ được ghi nhận là một khoản giảm trừ khi điều chỉnh lợi nhuận trước thuế (nếu là mua vào) hoặc ghi nhận là khoản cộng (nếu là bán ra). Do đó, khoản mục "Tăng, giảm chứng khoán kinh doanh" phản ánh trực tiếp sự thay đổi tiền tệ từ hoạt động này. Các phương án khác không phù hợp: (1) Tiền chi trả cho người cung cấp hàng hóa và dịch vụ thuộc hoạt động kinh doanh. (2) Tiền chi khác cho hoạt động kinh doanh cũng thuộc hoạt động kinh doanh. (3) Tiền chi đầu tư góp vốn vào đơn vị khác thuộc hoạt động đầu tư. (4) Lợi nhuận trước thuế là điểm xuất phát của phương pháp gián tiếp, không phải là khoản mục tiền chi cụ thể.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cách trình bày báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp, cụ thể là khoản tiền thu từ bán chứng khoán đầu tư.

Theo chuẩn mực kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp trình bày các khoản thu, chi tiền theo từng hoạt động (kinh doanh, đầu tư, tài chính). Tiền thu từ bán chứng khoán đầu tư là dòng tiền phát sinh từ hoạt động đầu tư, do đó nó không thuộc các khoản thu từ bán hàng, cung cấp dịch vụ và doanh thu khác (hoạt động kinh doanh), không thuộc tiền thu khác từ hoạt động kinh doanh, cũng không phải là lợi nhuận trước thuế (là chỉ số của báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh). Khoản tiền thu này phản ánh việc thu hồi vốn từ việc đầu tư vào chứng khoán, nên nó được phân loại vào "Tiền thu hồi đầu tư vốn vào đơn vị khác".

Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS 27) về Báo cáo Lưu chuyển tiền tệ, phương pháp gián tiếp bắt đầu bằng lợi nhuận trước thuế và điều chỉnh cho các khoản mục không ảnh hưởng đến dòng tiền. Khi một doanh nghiệp thuê tài chính một tài sản cố định (TSCĐ), khoản chi trả gốc vay và lãi vay cho bên cho thuê được phân loại là luồng tiền từ hoạt động tài chính. Tuy nhiên, trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp, việc khấu hao tài sản thuê tài chính là một khoản điều chỉnh cộng vào lợi nhuận sau thuế vì đây là chi phí không dùng tiền mặt. Do đó, nguyên giá của TSCĐ thuê tài chính không trực tiếp nằm trong luồng tiền hoạt động kinh doanh hay đầu tư ban đầu mà ảnh hưởng gián tiếp qua khoản khấu hao được điều chỉnh.

Câu hỏi yêu cầu xác định chỉ tiêu thích hợp trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (phương pháp trực tiếp) đối với nghiệp vụ bán tài sản cố định (TSCĐ) của doanh nghiệp không chịu thuế GTGT.

Phân tích nghiệp vụ:
- Doanh nghiệp bán TSCĐ, nguyên giá 50 tr, giá trị hao mòn lũy kế 47 tr. Giá trị còn lại của TSCĐ là 50 - 47 = 3 tr.
- Giá bán TSCĐ là 3,3 tr (chưa thu).
- Chi phí bán TSCĐ là 1,1 tr (đã chi bằng tiền mặt).
- Doanh nghiệp không chịu thuế GTGT.

Trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp:
- Dòng tiền từ hoạt động đầu tư phản ánh các khoản thu, chi liên quan đến việc mua sắm, thanh lý, nhượng bán TSCĐ và các tài sản dài hạn khác.
- Khoản tiền thu từ việc bán TSCĐ là 3,3 tr.
- Khoản chi phí liên quan đến việc bán TSCĐ (1,1 tr) là một khoản chi phí hoạt động kinh doanh thông thường, không ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền từ hoạt động đầu tư trong phương pháp trực tiếp. Nó sẽ được xem xét trong phần chi tiền cho hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, nếu câu hỏi chỉ tập trung vào chỉ tiêu "Dòng tiền thu từ hoạt động đầu tư do bán, thanh lý TSCĐ", thì chúng ta chỉ xét khoản tiền thực tế thu về từ việc bán.

Đánh giá các phương án:
- Phương án 1: "Dòng tiền thu từ hoạt động đầu tư do bán, thanh lý TSCĐ (1,1)". Con số (1,1) là chi phí bán, không phải tiền thu. Sai.
- Phương án 2: "Dòng tiền thu từ hoạt động đầu tư do bán, thanh lý TSCĐ 3,3". Con số 3,3 tr là giá bán thực tế chưa thu, đây là dòng tiền thu từ hoạt động đầu tư.
- Phương án 3: "Dòng tiền thu từ hoạt động đầu tư do bán, thanh lý TSCĐ 1,1". Con số 1,1 tr là chi phí bán, không phải tiền thu. Sai.
- Phương án 4: "Tất cả đều sai". Sai vì phương án 2 đúng.

Kết luận: Chỉ tiêu thích hợp phản ánh dòng tiền thu từ hoạt động đầu tư là giá trị thực tế thu được từ việc bán TSCĐ, tức là 3,3 tr.