Giải thích nào dưới đây không hợp lí về sự thất thoát năng lượng rất lớn qua mỗi bậc dinh dưỡng trong hệ sinh thái?

Phát biểu đúng về diễn thế sinh thái là: "Trong diễn thế sinh thái, các quần xã sinh vật biến đổi tuần tự thay thế lẫn nhau."

• Phương án A đúng: Diễn thế sinh thái là một quá trình biến đổi tuần tự của quần xã sinh vật theo thời gian. Trong quá trình này, các quần xã sinh vật khác nhau sẽ thay thế lẫn nhau cho đến khi đạt đến trạng thái tương đối ổn định.


• Phương án B sai: Diễn thế thứ sinh xảy ra ở môi trường đã có một quần xã sinh vật từng tồn tại, nhưng sau đó bị phá hủy do các yếu tố như cháy rừng, lũ lụt, hoặc hoạt động của con người.


• Phương án C sai: Diễn thế nguyên sinh xảy ra ở môi trường chưa từng có quần xã sinh vật nào sinh sống, ví dụ như trên đá trơ, bãi cát mới hình thành.


• Phương án D sai: Sự biến đổi của quần xã trong diễn thế sinh thái chịu ảnh hưởng lớn của các yếu tố ngoại cảnh như khí hậu, địa hình, và các yếu tố sinh học khác.

Trong một hệ sinh thái, sinh vật sản xuất (thực vật, tảo, vi khuẩn quang hợp) là nhóm sinh vật có khả năng tự tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ thông qua quá trình quang hợp hoặc hóa tổng hợp. Do đó, chúng tích lũy năng lượng từ ánh sáng mặt trời hoặc các chất hóa học, và có mức năng lượng lớn nhất trong hệ sinh thái. Các nhóm sinh vật khác, như động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt và sinh vật phân hủy, đều phụ thuộc vào sinh vật sản xuất để có năng lượng. Năng lượng sẽ giảm dần qua mỗi bậc dinh dưỡng.

Phát biểu đúng là: C. Quần xã sinh vật càng đa dạng về thành phần loài thì lưới thức ăn trong quần xã càng phức tạp.

Giải thích:

• A. Sai. Cấu trúc lưới thức ăn thường phức tạp hơn ở vĩ độ thấp (vùng nhiệt đới) do sự đa dạng sinh học cao hơn so với vĩ độ cao (vùng ôn đới, vùng cực).


• B. Sai. Một loài có thể tham gia vào nhiều chuỗi thức ăn khác nhau trong một lưới thức ăn. Ví dụ, một loài động vật ăn tạp có thể ăn cả thực vật và động vật khác, do đó tham gia vào nhiều chuỗi thức ăn.


• C. Đúng. Khi quần xã sinh vật có nhiều loài khác nhau, các loài này sẽ có nhiều mối quan hệ dinh dưỡng phức tạp, dẫn đến một lưới thức ăn phức tạp.


• D. Sai. Chuỗi thức ăn có thể khởi đầu bằng sinh vật tự dưỡng (ví dụ: cây xanh) hoặc chất hữu cơ (ví dụ: chuỗi thức ăn mùn bã ở đáy biển hoặc trong đất).

Câu hỏi yêu cầu tìm phát biểu không đúng về mối quan hệ giữa các loài trong quần xã sinh vật.

A. Mối quan hệ vật chủ - vật kí sinh thực chất là một dạng đặc biệt của quan hệ con mồi - vật ăn thịt, trong đó vật kí sinh thường nhỏ hơn và sống nhờ vào vật chủ.

B. Phát biểu này không đúng. Những loài cùng sử dụng một nguồn thức ăn vẫn có thể chung sống trong cùng một sinh cảnh nếu có sự phân chia nguồn lực (ví dụ: ăn ở các thời điểm khác nhau, ăn các phần khác nhau của con mồi, hoặc có sự khác biệt về kích thước cơ thể cho phép chúng khai thác các nguồn thức ăn hơi khác nhau). Nếu không có sự phân chia này, cạnh tranh có thể dẫn đến một loài bị loại trừ.

C. Sự phân li ổ sinh thái là một cơ chế giúp các loài giảm cạnh tranh và chung sống hòa bình hơn, đặc biệt là các loài gần nhau về nguồn gốc.

D. Cạnh tranh giữa các loài có thể tạo ra áp lực chọn lọc, thúc đẩy quá trình tiến hóa để các loài thích nghi hơn với môi trường và giảm cạnh tranh.

Vậy, đáp án không đúng là B.