Bảo vệ Rơ-le khí của MBA làm việc dựa vào:

MBA (Máy biến áp) là một thiết bị quan trọng trong hệ thống điện. Các loại bảo vệ được liệt kê đều có vai trò riêng, nhưng bảo vệ chính cho MBA thường là bảo vệ so lệch có hãm. Lý do là: * **Bảo vệ so lệch có hãm:** Đây là loại bảo vệ nhạy, tác động nhanh và chỉ tác động khi có sự cố bên trong MBA (ví dụ: ngắn mạch giữa các vòng dây, ngắn mạch pha-đất bên trong MBA). Nguyên lý của bảo vệ này là so sánh dòng điện vào và dòng điện ra của MBA, nếu có sự chênh lệch lớn (vượt qua ngưỡng cài đặt) thì sẽ tác động cắt máy cắt. Chức năng hãm giúp bảo vệ không tác động sai khi có dòng điện khởi động hoặc dòng điện từ hóa. * **Bảo vệ quá dòng cắt nhanh và bảo vệ quá dòng có thời gian:** Đây là các bảo vệ dự phòng, bảo vệ cho các sự cố bên ngoài MBA hoặc khi bảo vệ so lệch không tác động. Bảo vệ quá dòng cắt nhanh tác động rất nhanh khi dòng điện vượt quá một ngưỡng cài đặt, còn bảo vệ quá dòng có thời gian sẽ tác động sau một khoảng thời gian trễ nhất định (thời gian trễ này giúp phân biệt với các sự cố thoáng qua). * **Bảo vệ chống quá tải:** Bảo vệ này chủ yếu để bảo vệ MBA khỏi tình trạng vận hành quá tải, tức là dòng điện vượt quá dòng định mức trong thời gian dài. Bảo vệ này không phải là bảo vệ chính cho các sự cố ngắn mạch. Do đó, bảo vệ so lệch có hãm đóng vai trò là bảo vệ chính cho MBA vì nó nhạy bén, tác động nhanh và bảo vệ trực tiếp cho các sự cố bên trong MBA.

Trong máy biến áp (MBA), bảo vệ chính thường được sử dụng là bảo vệ Rơ-le khí (Buchholz relay). Rơ-le khí phát hiện các sự cố bên trong MBA như phóng điện cục bộ, quá nhiệt, hoặc sự cố cách điện bằng cách phân tích khí sinh ra do dầu bị phân hủy. Các bảo vệ khác như bảo vệ quá dòng cắt nhanh có hướng, bảo vệ phản ứng theo nhiệt độ và bảo vệ quá dòng cắt nhanh thứ tự không thường được sử dụng làm bảo vệ dự phòng hoặc bảo vệ cho các loại sự cố khác. Do đó, đáp án A là chính xác nhất.

Khi xảy ra ngắn mạch 3 pha N(3) trong cuộn dây của MBA, các bảo vệ sẽ tác động như sau: * **Bảo vệ số 3:** Là bảo vệ so lệch, sẽ tác động để cắt MC1 và MC2 do phát hiện dòng điện đi vào và đi ra MBA không cân bằng (ngắn mạch trong MBA). * **Bảo vệ số 2:** Là bảo vệ quá dòng thứ cấp, cũng sẽ tác động cắt MC2 do dòng điện phía thứ cấp tăng cao. * **Bảo vệ số 4:** Là bảo vệ quá dòng sơ cấp, cũng sẽ tác động cắt MC1 do dòng điện phía sơ cấp tăng cao. * **Bảo vệ số 1:** Là bảo vệ khoảng cách, thường được cài đặt để bảo vệ đường dây truyền tải phía trước, và có thể không tác động trong trường hợp ngắn mạch gần MBA như N(3) nếu vùng tác động của nó không bao phủ điểm ngắn mạch này. Vì vậy, phát biểu sai là **Bảo vệ số 1 có thể tác động cắt MC1, MC2**.

Trong sơ đồ bảo vệ MBA 2 cuộn dây sử dụng bảo vệ quá dòng điện có thời gian, bảo vệ này có thể loại trừ các sự cố và trạng thái làm việc không bình thường sau: * **Quá điện áp máy biến áp:** Bảo vệ quá dòng có thời gian không tác động khi có quá điện áp thoáng qua vì thời gian tác động của bảo vệ được đặt đủ lớn để tránh tác động nhầm do các quá điện áp ngắn hạn. * **Máy biến áp bão hòa mạch từ:** Khi MBA bão hòa mạch từ, dòng điện kích từ tăng cao nhưng vẫn nằm trong giới hạn cho phép của bảo vệ quá dòng. * **Mức dầu trong thùng dầu máy biến áp bị hạ thấp:** Đây là một trạng thái vận hành không bình thường nhưng không gây ra sự cố quá dòng, do đó bảo vệ quá dòng không tác động. Bảo vệ quá dòng có thời gian sẽ tác động khi có ngắn mạch thanh góp hạ áp máy biến áp do dòng điện tăng cao đột ngột và kéo dài. Do đó, đáp án đúng là C.

Trong sơ đồ bảo vệ MBA 2 cuộn dây, bảo vệ quá tải (49) dùng để phát hiện và xử lý tình trạng MBA hoạt động vượt quá công suất định mức trong một thời gian dài. Rơ-le nhiệt là một phần của bảo vệ quá tải, có chức năng đo nhiệt độ của MBA và tác động khi nhiệt độ vượt quá ngưỡng cho phép. Các bảo vệ khác có chức năng khác: Rơ-le khí (96) phát hiện các sự cố bên trong MBA như phóng điện, sinh khí; bảo vệ quá dòng (51) phát hiện dòng điện tăng cao đột ngột do ngắn mạch; bảo vệ so lệch (87N) phát hiện các sự cố chạm đất bên trong MBA.