Đóng góp và hạn chế của phép biện chứng duy tâm cổ điển Đức:

1 nguyên lý, 1 quy luật

2 nguyên lý, 2 quy luật

2 nguyên lý, 3 quy luật

3 nguyên lý, 3 quy luật

Khả năng

Hiện thực

Nội dung

Hình thức

Thời kỳ Phục Hưng

Thời kỳ trung cổ

Thời kỳ cổ đại

Thời kỳ cận đại

Toán học

Sinh học

Hoá học

Cơ học

Quan điểm duy tâm khách quan

Quan điểm duy tâm chủ quan

Quan điểm nhị nguyên

Quan điểm duy vật

Chịu ảnh hưởng của thuyết bất khả tri, không thừa nhận con người có khả năng nhận thức được thế giới

Chịu ảnh hưởng của những người theo vật hoạt luận, thừa nhận mọi vật đều có ý thức

Chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa duy lý cho chỉ có con người mới có ý thức

Chịu ảnh hưởng của tôn giáo, cho ý thức có nguồn góc từ thần thánh

Pháp

Ý

Anh 

Mỹ

Xpinôdza

Ph. Bêcơn

Đềcáctơ

Giôn Lốccơ

Mâu thuẫn giữa phương pháp biện chứng và hệ thống duy tâm

Mâu thuẫn giữa tính cách mạng và tính bảo thủ trong triết học Hêghen

Mâu thuẫn giữa phương pháp siêu hình và hệ thống duy tâm

Phản ánh vật lý hoá học

Phản ánh sinh học

Phản ánh ý thức