Cho lắp ghép với D = ∅50\(_{ - 0,027}^{ + 0,025}\) và d = ∅50\(_{ + 0,006}^{ + 0,021}\). Đây là lắp ghép thuộc nhóm lắp nào?

Để xác định nhóm lắp ghép, ta cần so sánh miền dung sai của lỗ (D) và trục (d).

Lỗ: D = ∅60(_{ - 0,027}^{ + 0,006})

• Kích thước lớn nhất của lỗ: 60 + 0.006 = 60.006 mm
• Kích thước nhỏ nhất của lỗ: 60 - 0.027 = 59.973 mm

Trục: d = ∅60(_{ + 0,008}^{ + 0,021})

• Kích thước lớn nhất của trục: 60 + 0.021 = 60.021 mm
• Kích thước nhỏ nhất của trục: 60 + 0.008 = 60.008 mm

So sánh:

• Kích thước lớn nhất của lỗ (60.006 mm) nhỏ hơn kích thước nhỏ nhất của trục (60.008 mm). Điều này có nghĩa là luôn có sự dôi giữa trục và lỗ.

Kết luận: Đây là lắp ghép có độ dôi.

Độ dôi xảy ra khi kích thước lớn nhất của trục (dmax) lớn hơn kích thước nhỏ nhất của lỗ (Dmin).

• Đáp án A:

  • Dmax = 60 + 0.005 = 60.005
  • Dmin = 60 - 0.027 = 59.973
  • dmax = 60 + 0.021 = 60.021
  • dmin = 60 + 0.01 = 60.01
  • dmax > Dmin (60.021 > 59.973) => Có độ dôi.

• Đáp án B:

  • Dmax = 60 + 0.006 = 60.006
  • Dmin = 60 - 0.015 = 59.985
  • dmax = 60 - 0.021 = 59.979
  • dmin = 60 - 0.037 = 59.963
  • dmax < Dmin (59.979 < 59.985) => Không có độ dôi.

• Đáp án C:

  • Dmax = 60 + 0.020 = 60.020
  • Dmin = 60 - 0.027 = 59.973
  • dmax = 60 + 0.021 = 60.021
  • dmin = 60 + 0.007 = 60.007
  • dmax > Dmin (60.021 > 59.973) => Có độ dôi.

• Đáp án D:

  • Dmax = 60 + 0.025 = 60.025
  • Dmin = 60 - 0.027 = 59.973
  • dmax = 60 + 0.021 = 60.021
  • dmin = 60 + 0.007 = 60.007
  • dmax > Dmin (60.021 > 59.973) => Có độ dôi.

Tuy nhiên, câu hỏi yêu cầu chọn lắp ghép là lắp ghép có độ dôi. Các đáp án A, C, D đều có độ dôi, nhưng đáp án A là đáp án có độ dôi nhỏ nhất, nên có lẽ là đáp án phù hợp nhất nếu câu hỏi muốn tìm một lắp ghép điển hình có độ dôi (mặc dù câu hỏi không diễn đạt rõ điều này). Để chắc chắn, ta kiểm tra thêm điều kiện dmin > Dmax để đảm bảo có dôi ở mọi trường hợp.

• Đáp án A: dmin > Dmax? 60.01 > 60.005? Đúng. Vậy A luôn có dôi.
• Đáp án C: dmin > Dmax? 60.007 > 60.020? Sai. Vậy C có thể không có dôi.
• Đáp án D: dmin > Dmax? 60.007 > 60.025? Sai. Vậy D có thể không có dôi.

Do đó, đáp án A là đáp án chính xác nhất, vì nó luôn có độ dôi.

Để tạo thành lắp ghép trung gian, miền dung sai của trục (d) phải nằm chồng lên miền dung sai của lỗ (D).

Lỗ D có kích thước lớn nhất là 80 + 0.005 = 80.005 mm và kích thước nhỏ nhất là 80 - 0.027 = 79.973 mm.

Xét các đáp án:

• A. d = ∅80(_{ + 0,01}^{ + 0,021}): Kích thước trục lớn nhất là 80.021 mm, nhỏ nhất là 80.01 mm. Miền dung sai của trục nằm hoàn toàn trên miền dung sai của lỗ, tạo thành lắp ghép có độ dôi.
• B. d = ∅80(_{ - 0,042}^{ - 0,028}): Kích thước trục lớn nhất là 80 - 0.028 = 79.972 mm, nhỏ nhất là 80 - 0.042 = 79.958 mm. Miền dung sai của trục nằm hoàn toàn dưới miền dung sai của lỗ, tạo thành lắp ghép có khe hở.
• C. d = ∅80(_{ + 0,001}^{ + 0,021}): Kích thước trục lớn nhất là 80 + 0.021 = 80.021 mm, nhỏ nhất là 80 + 0.001 = 80.001 mm. Miền dung sai của trục nằm chồng lên miền dung sai của lỗ, tạo thành lắp ghép trung gian.
• D. d = ∅80(_{ + 0,007}^{ + 0,021}): Kích thước trục lớn nhất là 80 + 0.021 = 80.021 mm, nhỏ nhất là 80 + 0.007 = 80.007 mm. Miền dung sai của trục nằm chồng lên miền dung sai của lỗ, tạo thành lắp ghép trung gian.

Tuy nhiên, đáp án C chính xác hơn vì giá trị sai lệch của nó gần với giá trị trung bình của lỗ hơn, thể hiện rõ tính chất trung gian hơn so với đáp án D. Do đó, C là đáp án phù hợp nhất.

Nhìn vào sơ đồ phân bố dung sai, ta thấy miền dung sai của lỗ nằm hoàn toàn phía trên miền dung sai của trục. Điều này có nghĩa là kích thước lớn nhất của trục luôn nhỏ hơn kích thước nhỏ nhất của lỗ, do đó luôn có khe hở giữa trục và lỗ. Vì vậy, đây là lắp ghép có độ hở.

Để tính Nmax trong lắp ghép có sơ đồ phân bố dung sai, ta cần xác định giá trị lớn nhất của khe hở (hoặc độ dôi) giữa các chi tiết. Trong sơ đồ đã cho:

• ES = +0,020 (giới hạn trên của kích thước lỗ)
• ei = +0,015 (giới hạn dưới của kích thước trục)
• EI = 0 (giới hạn dưới của kích thước lỗ)
• es = -0,020 (giới hạn trên của kích thước trục)

Nmax = ES - ei = 0,020 - 0,015 = 0,005 (sai) Nmax = ES - es = 0.020 - (-0.020) = 0,040 (đúng) Nmax = EI - ei = 0 - 0.015 = -0.015 (sai) Nmax = EI - es = 0 - (-0.020) = 0.020 (sai)

Vậy, Nmax = 0,040